مقبره الشعرا
در این بخش از وب سایت مجله گردشگری تاپ توریست درباره مقبره الشعرا صحبت خواهیم کرد. برای آشنایی با این مکان محبوب در شهر تبریز در ادامه با ما همراه باشید.
مقبرة الشعرا (آرامگاه شاعران، گورستان سرخاب) یکی از گورستان‌های تاریخی شهر تبریز است که در محله سرخاب واقع شده است. مقبرةالشعرا هم اکنون در پیرامون تکیه حیدر در تقاطع خیابان‌های ثقةالاسلام و عارف و در ضلع شرقی بقعه سید حمزه و مقبره قائم مقام و ملاباشی قرار دارد.
در مقبره الشعرا تبریز بیش از چهارصد شاعر، عارف و ادیب ایرانی مانند استاد شهریار؛ خاقانی شروانی، اسدی طوسی، قطران تبریزی، سوزنی سمرقندی، همام تبریزی، ظهیرالدین فاریابی، لسان شیرازی، و بسیاری از نفرات دیگر به خاک سپرده شده اند. این مکان تاریخی معماری و فضاسازی بسیار زیبایی دارد که از نمادهای شهر تبریز محسوب می شود. مقبره الشعرا در یکی از محله های تاریخی شهر تبریز و در نزدیکی آثار قدیمی دیگر قرار دارد.
در شهریور ۱۳۵۰ شمسی مسابقه‌ای توسط روزنامه‌ی اطلاعات، کیهان و مجله‌ی یغما برگزار شد تا بهترین طرح پیشنهادی برای احداث بنای یادبود مقبره الشعرا انتخاب شود. در نهایت طرح غلامرضا فرزان‌مهر انتخاب شد و اجرای ساخت آن را آغاز کردند. امروزه این بنای یادبود، به یکی از نمادهای تبریز بدل شده است. گورستانی که از 800 سال پیش تا به امروز بیش از 400 شاعر، عارف و نویسنده را در خود جای داده و مدفن انسان های بزرگی شده است.
معروفترین شاعر خفته در این مقبره استاد شهریار است که در سال 1367 جسم ایشان در این مکان آرام گرفت. 27 شهریور سالروز درگذشت این شاعر گرانقدر و خوش آوازه است. این روز با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان روز ملی شعر و ادب فارسی انتخاب شد. به همین مناسبت در این روز در جای جای ایران برنامه هایی برای بزرگداشت این شاعر توانا و تجلیل از مقام شعر و هنر ایرانی برگزار می شود.
تاریخچه مقبره
نام این گورستان در آثار مکتوب پیش از سده هشتم هجری به‌چشم نمی‌خورد. کتاب لباب‌الالباب تألیف محمد عوفی در سال ۶۱۸ هجری که در آن شرح حالی از شاعران سده هشتم هجری -همانند خاقانی و فارابی ـ که در مقبرةالشعرا مدفون‌اند- گنجانده شده است، نامی از این مکان به‌میان آورده نشده است. قدیمی‌ترین اشاره به این گورستان در کتاب نزهةالقلوب تألیف حمدالله مستوفی در سال ۷۴۰ هجری می‌باشد؛ همچنین در «تاریخ گزیده مستوفی» تألیف ۷۳۰ هجری نیز به مقبرةالشعرا اشاره شده است.
به‌دلیل متروک‌شدن مقبرةالشعرا پس از زمین‌لرزه‌های سال‌های ۱۱۹۳ و ۱۱۹۴ هجری قمری و به دلیل مدفون شدن بسیاری از شاعران و عارفان بزرگ در این گورستان، در شهریور ۱۳۵۰ خورشیدی مسابقه‌ای برای طرح یک بنای یادبود در مقبرةالشعرا توسط روزنامه‌های اطلاعات و کیهان و مجله یغما برگزار گردید و پس از چندی پیشنهاد «غلامرضا فرزان‌مهر» برگزیده شد و عملیات احداث بنای یادبود آغاز گردید. هم‌اکنون این بنای یادبود نماد مقبرةالشعرا و یکی از نمادهای شهر تبریز محسوب می‌شود.
جمهوری آذربایجان در مسابقات آواز یوروویژن ۲۰۰۹ از تصویر مقبرةالشعرا به عنوان یکی از نمادهای خود استفاده کرد. کار عملیات ساخت این بنای یادبود در سال 1351 با جدیت پیگیری شد و به پیش رفت و تا سال 1361 ادامه پیدا کرد. بعد از آن وزارت فرهنگ و ارشاد متولی این مجموعه شد و اجرای ساماندهی طرح مقبره الشعرا را بر عهده گرفت. البته بنای یادبود مقبره الشعرا تنها بخشی از طرحی است که آقای فروزانمهر ارایه داده بود.
بر اساس این طرح قرار بود پردیس فرهنگی برای تجمع هنرمندان و هنردوستان در این مکان ساخته شود. مجموعه ای تاریخی و فرهنگی که در صورت ساخته شدن به صورت کامل می توانست با مجموعه های فرهنگی مانند حافظیه و سعدیه رقابت کند. این طرحِ فرهنگیِ 11 هزار مترمربعی شامل ساخت آرامگاه، موزه، نمایشگاه و پیاده راهی بود که می خواست مناطق مختلف تاریخی سرخاب را به یکدیگر متصل کند. در طول این سال ها اما هنوز طرح نهایی مقبره الشعرا به طور کامل به اجرا درنیامده است و معلوم نیست چه زمانی مورد بهره برداری کامل قرار گیرد.
معماری
ماد مقبره‌الشعرای تبریز تلفیقی از هنر معماری سنتی و مدرن است که در بلندای این مجموعه‌ی فرهنگی و تاریخی خودنمایی می‌کند.
فرزان‌مهر درباره‌ی انتخاب طرح بنای مقبره الشعرا تبریز و مراحل ساخت آن می‌گوید:
این طراحی با هدف ایجاد وحدت و تلفیق طرح بر مبنای معماری سنتی و مدرن انجام شد. در طراحی بنا همواره ایجاد حس ارتباط با بیننده و نو بودن طرح لحاظ شده تا با گذر زمان معماری آن جذابیت خود را از دست ندهد.
وی در ارتباط با معماری و قوس‌های طراحی شده در بالای بنا گفته است:
این قوس‌ها نمادی از تلفیق معماری مدرن و سنتی است. برای اجرای این طرح ابتدا پنج لایه زمین کوبیده شد تا مقاومت زمین به حداقل ۱/۲ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع افزایش یابد. سازه‌ی این بنا اسکلت فلزی است و با قطعات پیش‌ساخته‌ی بتنی پوشش داده شده که لایه‌ی میانی آن‌ها به وسیله‌ی بتن سبک پر شده است. اگر اجرای این طرح به درستی پیش می‌رفت، عمر این بنا تا ۵۰۰ سال آینده پیش‌بینی شده بود.
هنگامی که شما وارد مقبره الشعرا می شوید و از پله های آن بالا می روید، با یک بنای عظیم روبه رو می شوید که با دقت و هنرمندی تمام ساخته شده است و با طاق هایی در هم فرو رفته شما را مبهوت خود می کند. برای آن که به درب ورودی برسید باید از پله ها پایین آمده تا به فضای اصلی قسمت پایین نماد یادبود مقبره الشعرا برسید.
وقتی به قسمت اصلی این بنا رسیدید، درون اتاق بزرگی قرار دارید که چند اتاق کوچک تر در کنار آن است. در میان تمام مقبره ها، قبری در گوشه اتاق توجه شما را به خود جلب می کند. این آرامگاه، قبر محمد حسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار، شاعر نامدار ایرانی است که اشعارش به زبان فارسی و ترکی برای ادب دوستان فارسی بسیار آشناست.
این اتاق بسیار جذاب و زیباست؛ زیرا دور تا دور آن پر است از اشعار شاعرانی که در مقبره الشعرا دفن شده اند. بخش های جانبی مختلفی هم در این مکان به چشم می خورد که از آن جمله می توان به کارهای اداری، فروش کتاب، صنایع دستی، مجسمه های کوچک و… اشاره کرد. همچنین در این مکان افرادی به عنوان راهنمای گردشگری وجود دارند که می توانید سوالات خود را از آن ها بپرسید.
آدرس مقبره الشعرا؛ استان آذربایجان شرقی، تبریز، محله ششگلان، خیابان ثقه الاسلام
هزینه ورودی مقبره الشعرا؛ به ازای هر نفر 2000 تومان
ساعت بازدید مقبره الشعرا؛ همه روزه از ساعت 08:30 تا 19:00
مقالات گردشگری بیشتر بخوانید؛
- بهترین مکان های دیدنی تبریز
- سوغات تبریز چیست ؟ ( قسمت ۱)
- سوغات تبریز چیست ؟(قسمت ۲ )
- بازار تبریز ، مهمترین و بزرگترین بازار سرپوشیده در جهان | Tabriz
- قبرستان تاریخی پینه شلوار تبریز | Tabriz
- ارگ علیشاه تبریز | Tabriz
- خانه مشروطه تبریز (موزه مشروطه) | Tabriz
- روستای صخره ایی کندوان | تبریز
- سوغات روستای کندوان | تبریز
- هتل لاله کندوان تبریز
الی گشت