پارک ملی کلاه قاضی
در این بخش از وب سایت مجله گردشگری تاپ توریست شما را با پارک ملی کلاه قاضی آشنا خواهیم کرد. برای آشنایی با این پارک ملی در استان اصفهان در ادامه با ما باشید.
وقتی نام اصفهان را میشنوید ناخودآگاه شکوه معماری دوران صفویه و آثار تاریخی بی نظیرش در ذهن تداعی می شود. خانه های تاریخی زیبا، مدارس، مسجدها و بسیاری بناهای دیگر که چهره ای متفاوت به شهر اصفهان می دهند. اما اصفهان علاوه بر آثار تاریخی منحصر به فرد، طبیعت بسیار زیبایی نیز دارد. یکی از این مکان های طبیعی، پارک ملی کلاه قاضی است.
پارک ملی کلاه قاضی (Kolah Ghazi National Park)، یک پارک ملی در استان اصفهان و در حدود 36 کیلومتری شهر اصفهان است و مساحت آن در حدود ۴۷٬۱۴۲ هکتار است. این پارک از تنوع پوشش گیاهی و زیست‌جانوری برخوردار است. در داخل پارک ملی و پناهگاه حیات وحش کلاه قاضی هیچگونه سکونتگاه انسانی وجود ندارد اما فاصلهٔ بسیار کمی با محدوده‌های شهری و روستایی دارد. این پارک شامل رشته کوه کلاه‌قاضی و کوه شیدان است.
این منطقه به‌دلیل داشتن تنوع بوم‌شناختی، حفاظت از تنوع زیستی، حفاظت از منابع ژنتیکی و بقای تعادل طبیعی، کاهش ناهنجاری‌های حاصل از فعالیت صنایع و عوارض جمعیتی، برخورداری از چشم‌اندازهای زیبای نواحی کوهستانی و تپه ماهوری، وجود انواع گیاهان و گونه‌های متعدد حیات‌وحش جانوری و استفاده‌های علمی، پژوهشی، اقتصادی و گردشگری دارای ارزش وجودی پارک ملی بوده است.
نام کلاه قاضی را به خاطر شکل عجیب بلندترین قله این منطقه بر آن گذاشته‌اند. دو صخرهٔ سنگی بزرگ با شیبی تند قله این کوه را تشکیل می‌دهد و نمای آن‌ها از دور به کلاهی شباهت دارد که قاضیان قدیم بر سر می گذاشته‌اند.
در دره‌ای به نام دره شاهین که در قسمت جنوب خاوری کوه واقع شده، گروه کوهنوردی چکاد کوهستان اصفهان به همت سایر علاقه‌مندان در صدد ایجاد محلی با مسیرهای متنوع آموزشی است که تا پایان سال ۱۳۸۱ هیجده مسیر مختلف در آن باز شده است.
تاریخچه
این منطقه شکارگاه سلطنتی از زمان صفویه و بعد از آن به خصوص در زمان قاجاریه و حکومت ظل السلطان بر اصفهان بوده که در سال ۱۳۴۶ از سوی شورای عالی شکاربانی و نظارت بر صید محدودهٔ کنونی کلاه‌قاضی تا کوه صفه در جنوب غرب اصفهان به عنوان منطقهٔ قرق اعلام شد. در سال ۱۳۴۸ منطقه به دو قسمت پارک وحش و منطقهٔ حفاظت شده تقسیم شد. در ۱۳۵۴ سطح حفاظتی قسمت پارک حیات وحش به پناهگاه حیات وحش تنزل پیدا کرد. در سال ۱۳۶۹ قسمت حفاظت شده به عنوان منطقهٔ آزاد اعلام شد. در سال ۱۳۷۴، ۴۷٬۱۸۴ هکتار به پارک ملی و ۳٬۲۲۷ هکتار باقی ماندن به عنوان پناهگاه حیات وحش طی مصوبهٔ شورای عالی حفاظت محیط‌زیست ارتقاء پیدا کرد. سرانجام طی مصوبهٔ شمارهٔ ۲۹۴ شورای عالی محیط زیست مورخ ۱۲ بهمن ۱۳۷۶ به عنوان پارک ملی معرفی گردید.
پارک ملی کلاه قاضی به موجب شرایط خاص از دیرباز زیستگاه وحوش بوده و دارای قدمت تاریخی زیادی است. چنانکه در تاریخ آمده است از زمان شاه عباس صفوی و بعد از آن به خصوص در دورهٔ قاجاریان این کوه‌ها از شکارگاه‌های مخصوص این سلاطین محسوب می شده است. در اواخر قرن نوزدهم ظل السلطان پسر ارشد ناصرالدین شاه که سال‌های متمادی حاکم اصفهان بوده در کتاب خود از کلاه‌قاضی و شاهکوه به عنوان شکارگاه‌های غنی و زیبا یاد کرده است.
پوشش گیاهی
تاکنون تعداد ۲۵۲ گونه گیاهی متعلق به ۱۹۲ جنس و ۴۶ خانواده در کلاه قاضی ثبت شده است. پوشش گیاهی پارک ملی کلاه قاضی علاوه بر گیاهان علفی، دارای گونه‌های درختی و درختچه‌ای است که این‌گونه‌ها در نقاط مختلف دره‌ها و کوهپایه‌ها می‌رویند. تیپ اصلی پوشش گیاهی منطقه درمنه‌زار است.
انواع مختلفی از گیاهان بوته‌ای از جمله درمنه، گل گندم، شقایق وحشی، آویشن، لاله وحشی، اسپند و خارشتر؛ درختان و درختچه‌هایی مانند تنگرس، بادام کوهی، انجیر و بنه و همچنین تعدادی از گیاهان دارویی از جمله چوبک، قدومه، همیشه بهار، ریواس، خاکشیر، گل‌گاوزبان، شنگ، کاسنی، سمی و… در این پارک می‌رویند. درمنه دشتی و آنقوزه (Ferula assa-foetida) از گونه‌های در حال انقراض منطقه هستند.
گونه های جانوری
تاکنون ۱۷ گونه پستاندار، ۴۴ گونه پرنده، ۱۱ گونه خزنده و یک گونه دوزیست در پارک ملی کلاه قاضی شناسایی و ثبت شده‌اند. گونه‌های جانوری شاخص پارک ملی کلاه قاضی کل و بز محسوب می‌شوند و آهو نیز به‌دلیل وجود دشت‌های وسیع از جمله دشت میانکوه، لاگور، لادقو و برآفتاب از جمعیت مناسبی برخوردار است. مشاهده این دو گونه در منطقه به‌راحتی و از فاصله نزدیک امکان‌پذیر است. متاسفانه این منطقه به‌دلیل محاصره در میان انواع کاربری‌ها حالت جزیره‌ای پیدا کرده است و کریدوری جهت مهاجرت حیات‌وحش به سایر مناطق و برعکس وجود ندارد.
پستاندران
تاکنون ۱۷ گونه پستاندار متعلق به ۱۶ جنس از هشت خانواده و چهار راسته در پارک ملی کلاه قاضی شناسایی شده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به کل و بز، قوچ و میش اصفهانی، آهو، پلنگ، گربه وحشی، کاراکال، گرگ، کفتار، روباه معمولی، کفتار، شغال، خرگوش، تشی، دوپای کوچک، جربیل بزرگ، جرد ایرانی، همستر خاکستری، همستر دم دراز، پامسواکی بزرگ و انواع موش اشاره کرد.
پرندگان
تاکنون ۴۶ گونه پرنده متعلق به ۳۱ جنس و ۲۲ خانواده در پارک ملی کلاه قاضی شناسایی شده‌اند که برخی از آن‌ها بومی، برخی مهاجر بهاره و تابستانه یا مهاجر زمستانه و تعدادی نیز عبوری هستند که به‌صورت اتفاقی مشاهده شده‌اند. پرندگان کلاه قاضی عبارت‌اند از: عقاب طلایی، شاهین، سارگپه معمولی، سارگپه پابلند، کرکس کوچک، دلیجه، کبک، تیهو، هوبره، کوکر شکم سیاه، قمری معمولی، کوکو، جغد کوچک، شبگرد معمولی، بادخورک کوهی، چکاوک بیابانی، چکاوک کاکلی، چکاوک آسمانی، چلچله بیابانی، چلچله کوهی، چلچله دمگاه سفید، پرستوی دمگاه قرمز، پرستوی خانگی، دم جنبانک ابلق، سنگ چشم خاکستری کوچک، سنگ چشم دم سرخ، سسک جنبان، طرقه بنفش، چکچک بیابانی، چکچک گوش سیاه، چکچک دشتی، چکچک سرسیاه، چکچک ابلق، چکچک دم سرخ، کمرکلی کوچک، سهره صورتی، گنجشک خانگی، پری شاهرخ، زاغ نوک سرخ، غراب، زاغی، کلاغ سیاه، کلاغ ابلق، مگس‌گیر خالدار، کبوتر چاهی و باقرقره.
خزندگان
در پارک ملی کلاه قاضی تاکنون ۱۱ گونه خزنده متعلق به ۱۱ جنس و هفت خانواده به شرح زیر شناسایی شده‌اند؛ لاک پشت مهمیزدار، مارجعفری، افعی شاخدار، مارقیطانی تیرمار، مارپلنگی، بزمجه بیابانی خزری، آگامای پولک درشت صخره ای، آگامای چابک، آگامای وزغی خاکستری، مزالینای دم دراز بیابانی، جکوی دم زبر و جکوی دم‌کند.
دوزیستان
در پایین منطقه تنها یک گونه دوزیست به نام وزغ سبز عربی شناسایی شده است. پراکندگی این‌گونه در پارک ملی کلاه قاضی به حاشیه چشمه‌ها، آبشخورها و مناطق سرسبزتر نظیر مزرعه لردسفید در دشت میان کوه محدود می‌شود.
مجوز بازدید از پارک ملی کلاه قاضی
برای بازدید از پارک ملی کلاه قاضی به مجوز اداره محیط زیست اصفهان نیاز دارید. پس از طی ۴۰ کیلومتر در مسیر اصفهان به شهرضا، نرسیده به پلیس‌راه و دوراهی شهرک صنعتی مبارکه، محیط‌بانی اصلی کلاه قاضی واقع شده است. با همراه داشتن مجوز، می‌توانید راهنمایی‌های لازم برای کوهنوردی، طبیعت‌گردی و گردش در پارک ملی را از محیط‌بانان دریافت کنید.
دسترسی
پارک ملی و پناهگاه حیات‌وحش کلاه قاضی در جنوب شرقی شهر اصفهان واقع شده است و جاده آسفالته اصفهان ـ شیراز از کناره شمالی و غربی آن می‌گذرد. نزدیک‌ترین گوشه پارک که گوشه شمال غرب آن است، در حدود ۳۶ کیلومتری شهر اصفهان قرار دارد. ساده‌ترین مسیر دسترسی به پارک ملی کلاه قاضی، استفاده از جاده اصفهان به شهرضا است. برای دسترسی می‌توانید از خودروی شخصی استفاده کنید یا در برنامه‌های کوهنوردی و طبیعت‌گردی تورهای اصفهان ثبت‌نام و شرکت کنید.
مقالات بیشتر درباره اصفهان بخوانید :
- بهترین جاهای دیدنی اصفهان را بشناسید
- آشنایی با بازار قیصریه اصفهان | Isfahan
- محله جلفا اصفهان ، تجربه کافه گردی در محله ارامنه | Isfahan
- سی و سه پل ، پل تاریخی و زیبای صفوی در اصفهان | Isfahan
- پل خواجو اصفهان ، یکی از زیباترین پل های جهان در دوره صفویه | Isfahan
- هتل شاه عباسی اصفهان ، زیباترین هتل خاورمیانه | Isfahan
- میدان نقش جهان ، شاهکار عصر صفوی در اصفهان | Isfahan
- آشنایی با کاخ چهل ستون اصفهان
- بازار مسگرها اصفهان | Isfahan
- معرفی بهترین سوغات اصفهان