میدان نقش جهان اصفهان
در این بخش از وب سایت مجله گردشگری تاپ توریست شما را با میدان نقش جهان اصفهان آشنا خواهیم کرد. برای آشنایی با این میدان زیبا و بی نظیر در قلب اصفهان در ادامه با ما باشید.
اصفهان شهری تاریخی در مرکز ایران است. این شهر مرکز استان اصفهان است. اصفهان، چهارمین شهر پهناور و سومین شهر پرجمعیت ایران پس از تهران و مشهد است. این شهر زیبایی منحصر به فردی دارد که در روح و جان هر بازدیدکننده ای اثر می گذارد.
اصفهان در زمان صفویه دارای چنان شکوه و عظمت و زیبایی بوده است که این زیبایی ها که نتیجه تلاش های شاه عباس بوده است باعث جذب گردشگران زیادی از اقصی نقاط جهان به اصفهان می شده است و همچنین این شهر لقب نصف جهان را گرفته است.
یکی از جاذبه های بی نظیر در اصفهان میدان نقش جهان است که بدون بازدید از این میدان و بازدید از مساجد و بازارهای آن سفر به اصفهان ناتمام خواهد بود. در ادامه به معرفی این شاهکار عصر صفوی میپردازیم.
میدان نقش جهان که به صورت رسمی با عنوان میدان امام شناخته می شود، میدان مرکزی شهر اصفهان است و بخشی از یک مجموعه تاریخی به شمار می رود. آنچه که این میدان را از سایر همتایانش متفاوت جلوه می دهد، شکل مستطیلی آن است که با ظاهر دایره ای یا بیضی شکلِ بسیاری از میادین معمول و رایج، تفاوت دارد. این میدان مستطیلی، طولی برابر ۵۶۰ متر و عرضی برابر ۱۶۰ متر دارد و به عبارت دیگر طول آن با 430 قدم و عرض آن با 160 قدم طی می شود.
برای درک گستردگی و جذابیت این میدان کافیست بدانید که نقش جهان از ميدان سرخ مسكو که یکی از گسترده ترين و مشهورترین ميدان های جهان است، وسعت بیشتری دارد. ميدان بزرگ و مشهور شهر بروكسل بلژیک نيز با ابعاد ۶۸*۱۱۰ متر، پهنه ای كمتر از یک دهم ميدان نقش جهان را به خود اختصاص داده است. میدان نقش جهان در مقایسه با ميدان كنكورد پاريس، دارای برتریِ تاریخی است و پس از ميدان تيان آنمن (Tiananmen Square) در پكن به عنوان دومين ميدان بزرگ جهان نیز شناخته می شود.
از جمله ویژگی‌های منحصربه‌فرد این اثر تاریخی حضور مجموعه‌ای از آثار ارزشمند ایران کهن است که در اطراف این میدان قرار دارد. این بناهای شاخص شامل موارد زیر هستند که می توانید با بازدید از این میدان با یک تیر چند نشان بزنید و بخش مهمی از گنجینه اصفهان را ببینید.
- مسجد امام
- مسجد شیخ‌لطف‌الله
- عمارت عالی‌قاپو
- دروازه های چوگان
- توحیدخانه
- سردر قیصریه
- بازار قیصریه
تاریخچه میدان
صفویان، در ابتدا تبریز و سپس قزوین را به پایتختی برگزیدند و پس از چندی تصمیم گرفتند آن را به اصفهان تغییر دهند. پیش از آنکه انتقال پایتخت اتفاق بیافتد در محل میدان، باغی گسترده و بزرگ به نام نقش جهان وجود داشت که محل استقرار ساختمان های دولتی و کاخ فرمانروایان تیموری و آق‌قویونلوها بود.
این باغ، نام خود را از شهری در جمهوری آذربایجان یا همان نخجوان امروزی گرفته بود که حمدالله مستوفی نیز این چنین به آن شهر اشاره کرده است: «شهری خوش است که آن را نقش جهان خوانند و اکثر عمارات آن از آجر است»
در ضلع غربی میدان و در محل ساخت عالی قاپو نیز، بخش میدانی باغ قرار داشت که به درب کوشک مشهور بود. در دوران سلجوقیان این محل میدان کوشک نام داشت و دستگیری برکیارق، پنجمین پادشاه سلسله سلجوقیان، از سوی برادرش، محمود، در آن رخ داده بود. میدان کوشک، جایگاه اعدام محکومان و برگزاری برخی از آیین‌های رسمی همچون جشن نوروز نیز بود و به همین سبب اهمیت فراوانی داشت.
شاه عباس اول در آغازین روزهای سلطنت خود اقدام به گسترش این میدان کرد و بارها آیین چراغانی و آتش‌بازی در آن برپا شد. منابع گوناگون تاریخی، بنای امروزی میدان را متعلق به دوره سلطنت شاه عباس اول و سال ۱۰۱۱ قمری می دانند و برخی نیز احتمال استفاده از نقشه میدانِ حسن پادشاه در تبریز را در طراحی و ساخت نقش جهان، مطرح می‌کنند.
رژه قشون ،بازی چوگان ، برگزاری آئین ها و جشن ها و نمایشهای مختلف در دوره شاه عباس اول و جانشینان او در این محل بر گزار می شد.یادگار از آن دوران دو دروازه سنگی چوگان است که در این میدان بر جای مانده است.دورتا دور این میدان ابنیه ای باشکوه مثل کاخ عالی قاپو ، سر در قیصریه،مسجد شیخ لطف الله و مسجد جامع عباسی بنا شده که هر کدام از آنها از معماریهای فاخر و با شکوه دوره صفویان میباشند.
با روی کار آمدن قاجارها، این میدان مانند سایر بناهای تاریخی اصفهان مورد بی‌توجهی قرار گرفت و بخش‌هایی از میدان نیز در طول دوران آشفتگی ایران از حمله اشرف افغان تا استقرار حکومت قاجاریه، تخریب شد. نقاره خانه سردر قیصریه هم در دوره قاجار از بین رفت و دیگر رونق سابق به میدان باز نگشت.
معماری
تناسب داشتن در معماری و ظرافت کار در این میدان زیبایی دوچندان به آن میدهد. یک ایران شناس آلمانی به نام پرو فسور هینتس،در مورد میدان نقش جهان اینچنین نوشته :میدان دقیقا در مرکز شهر واقع است.زمانی این بنا صورت گرفته که شبیه به آنرا از نظر بزرگی و سبک معماری و اصول شهر سازی در دنیا نداریم.
طول این میدان از شمال به جنوب بالغ بر ۵۰۰ متر و عرض آن حدود ۱۶۵ متر است. تناسبات اندازه ی میدان تناسبات ۱ به ۳ است، که آن را بزرگتر نشان میدهد.این میدان در گذشته کمی بزرگتر بوده و بازارهایی گرداگرد آن بوده (مانند میدان گنج علی خان کرمان)، سپس برای جلوگیری از رانش تاق، بازارها، دهانه‌ها و تاق‌هایی به میدان افزوده شد و آن را کوچکتر کرد. در زمان شاه صفی،این دهانه ها به مغازه تبدیل شده‌اند.
در کل میدان دارای سه محور شمالی-جنوبی (مسجد امام و قیصریه)، شرقی-غربی (مسجد امام و عالی قاپو) و یک محور شرقی-غربی دیگر در راستای خیابان چهل ستون بوده و دارای ساختمان‌هایی بوده که اکنون ویران شده است.
در پشت ارسن میدان، ساختمان‌ها و باغ‌های فراوان بوده که تا کنار زاینده رود کشیده شده بوده ولی امروزه بیشتر آنها از میان رفته‌اند و تنها کوشک‌های چهل ستون و هشت بهشت و برخی دیگر به جا مانده‌اند. حاشیه‌ی میدان امام اصفهان پر از طاق‌هایی است که فضای حجره‌های متفاوت را اشغال کرده‌اند.این حجره‌ها از جمله عمارت‌های قابل تحسین و با شکوه دوره ی صفوی هستند که در حاشیه‌ی این میدان قرار گرفته‌اند.
همانطور که گفته شد، محیط خارجی نقش جهان، مثل صحن مساجد ۴ ایوانی ایران با ۴ دروازه انقطاع یافته بود که به کاخ سلطنتی، بازار قیصریه و مساجد جامع عباسی و شیخ لطف الله باز می‌شد. هر یک از این دروازه‌ها بر ضلعی که درآن واقع شده بود تسلط داشت و نماد وحدت بخشی میدان به نهاد‌های عمده ی سیاسی، اقتصادی و دینی بودو از مهم ترین جاهای دیدنی اصفهان است.
ساعات بازدید از میدان نقش جهان: تمام روزهای هفته 24 ساعته
هزینه بازدید از میدان نقش جهان: رایگان
مقالات بیشتر درباره اصفهان بخوانید :
- بازار مسگرها اصفهان | Isfahan
- دهکده تفریحی چادگان | اصفهان
- معرفی بهترین سوغات اصفهان
- آشنایی با میدان نقش جهان اصفهان
- بهترین کویر های ایران را بیشتر بشناسید
- هتل شاه عباسی اصفهان ، زیباترین هتل خاورمیانه | Isfahan