آرامگاه عطار نیشابوری
در این مقاله از وب سایت گردشگری تاپ توریست شما را با آرامگاه عطار نیشابوری آشنا خواهیم کرد. برای اطلاعات راجع به آرامگاه این شاعر بزرگ در نیشابور با ما همراه باشید.
نیشابور در فاصله ۱۲۰ کیلومتری مشهد در استان خراسان رضوی قرار دارد و دارای طبیعت بکر و تمدنی است که باعث می شود بسیاری از مسافران مشهد سری به این شهر زیبا بزنند. این شهر علاوه بر طبیعت بکر و زیبا آرامگاه هنرمندان و شاعران فاخر کشورمان از جمله عطار نیشابوری و خیام است.
آرامگاه عطار نیشابوری (Tomb of Attar Neyshaburi) در شهر نیشابور در نزدیکی مشهد و در استان خراسان رضوی واقع شده است. این مکان به یکی از جاذبه های معروف و محبوب در میان مردم نیشابور و کل ایران بدل گردیده است. این آرامگاه در فاصله ۶.۵ کیلومتری در جاده نیشابور- مشهد در سمت شرق خودنمایی می‌کند.
عطار نیشابوری در جان‌و‌دل ایرانی‌ها خانه کرده است. حتما شنیده‌اید که مولانا در جایی گفته که هفت شهر عشق را عطار گشت، ما هنوز اندر خم یک کوچه‌ایم. شیخ عطار، هفت شهر عشق را گشت و دست‌آخر در گوشه‌ای دنج از خاک نیشابور آرام گرفت.
همچنین مولانا در وصف بزرگی و عظمت عطار نیشابوری این‌چنین گفته است؛
من آن مولای رومی‌ام که از نطقم شکر ریزد * ولیکن در سخن گفتن غلام شیخ عطارم
داستان عطار نیشابوری چیست ؟
فریدالدین ابوحامد محمد عطار نیشابوری در سال ۵۴۰ هجری زاده شد. عطار در کدکن، یکی از بخش‌های تربیت حیدریه امروزی، دیده به جهان گشود. قریحه عطار در کودکی شکوفا شد و شاعری را آغاز کرد. دوران کودکی عطار همراه با جنگ‌های خونین و بلاهای خانمان‌سوز بود. به همین دلیل درداندیشی و مرگ در آثار این عارف پرآوازه پارسی بازتاب چشمگیری دارد.
حرفه عطاری و کاسبی فریدالدین نیشابوری را غرق خود کرده بود تا اینکه روزی درویشی به مغازه او آمد و از او خواست تا چیزی در راه خدا به او بدهد. عطار خواسته او را با حالتی که انگار خدایی وجود ندارد رد کرد. درویش که متعجب شده بود به عطار گفت تو چگونه می‌خواهی جان بدهی؟ عطار در جواب او گفت همان طور که تو می‌میری من هم خواهم مرد! درویش کاسه چوبی که در دست داشت را مثل بالش زیر سر خود قرار داد و در لحظه جان داد.
وقتی عطار نیشابوری این اتفاق را با چشم خود دید دچار تحول روحی شد و مسیر زندگی او برای همیشه عوض شد و به عرفان و خداشناسی روی آورد. او برای مدتی در محضر عارف رکن‌الدین حاضر شد و از کارهایی که در گذشته انجام داده بود توبه کرد و چند سالی را در حضور این عارف بزرگ به تذهیب نفس و ریاضت کشیدن پرداخت.
او در ادامه به جاهای مختلف سفر کرد و در این سفرها تجربیات بسیار زیادی به دست آورد. نتیجه این تغییر و تحول در زندگی عطار نیشابوری اشعار بسیار زیبا و آثار ارزشمندی بود که منطق‌الطیر و تذکره الاولیا برجسته‌ترین آنها هستند. از جمله دیگر آثار عطار، اسرارنامه، الهی نامه و مصیبت نامه می باشد.
در نهایت فریدالدین نیشابوری در سال ۶۱۸ هجری قمری در حمله مغول‌ها به ایران در شهر نیشابور به دست سربازان مغول کشته شد. پیکر او در قبرستانی در اطراف شهر به خاک سپرده شد تا در طول زمان تبدیل به یکی از دیدنی‌ترین آرامگاه‌های کشور بشود.
معماری آرامگاه عطار نیشابوری
بعد از کشته شدن عطار به دست مغول‌ها، پیکر او در قبرستانی در حاشیه جنوبی نیشابور به خاک سپرده شد. در ابتدا این قاضی القضاء یحیی بن صاعد بود که مقبره‌ای در محل دفن عطار برای او بنا کرد. این مقبره که در آن زمان‌ها یک اتاق خیلی ساده و کوچک بود تا مدت‌ها به همان شکل باقی ماند.
در دوره تیموریان یعنی قرن نهم هجری قمری وقتی که آرامگاه عطار نیشابوری تنها چند قدم تا تخریب شدن فاصله داشت شخصی به نام امیرعلی شیر نوایی که از وزرای دست‌به‌خیر و نیکوکار سلطان حسین بایقرا بود تصمیم به ساخت آرامگاهی باشکوه برای عطار نیشابوری گرفت. این بنای باشکوه که به گفته مورخان به صورت شش‌ضلعی ساخته شده بود در اواخر دوره قاجار چیزی تا نابودی فاصله نداشت.
در دوره قاجار و زمان حکومت محمدعلی شاه والی خراسان یعنی نیرالدوله که تصمیم برای سفر به مشهد گرفته بود دستور داد تا بنای جدیدی برای آرامگاه عطار ساخته شود؛ اما چون اوضاع مملکت نابه سامان بود و والی به تهران برگشت تصمیم ساخت آرامگاه جدید کنار گذاشته شد. همان بنای قبلی تا دوره پهلوی پابرجا باقی ماند!
در نهایت در دوره پهلوی که چیزی جز یک بنای آجری و رو به تخریب از آرامگاه عطار نیشابوری باقی نمانده بود انجمن آثار ملی ایران تصمیم به بازسازی مجدد آنجا گرفت. کاشی‌کاری‌های فیروزه‌ای زیبا، محوطه سرسبز و دل‌انگیز اطراف آرامگاه، گچ‌کاری‌ها، نقش‌های مینیاتوری و جزئیات ارزشمند آرامگاه عطار نیشابوری که امروز می‌بینیم همگی در آن زمان انجام شده است. بنای آرامگاه عطار نیشابوری در فروردین ماه 1342 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و در دهه هفتاد هم کمی مرمت روی آن صورت گرفت.
معماری آرامگاه عطار نیشابوری که به همت انجمن آثار ملی ایران مرمت و بازسازی شد یک نمونه بی‌نظیر معماری آرامگاهی در کشور است. دیوار آرامگاه به شکل هشت‌ضلعی در آمد و بر روی آن گنبدی زیبا با کاشی‌های فیروزه‌ای، لاجوردی، سفید و زرد خیره‌کننده قرار گرفته است.
از بیرون آرامگاه متوجه چهار غرفه دورتادور بقعه می‌شوید که همگی به زیبایی کاشی‌کاری شده‌اند و بالای آنها با گچ پوشانده شده است. در رعایت جزئیات کار چیزی از قلم نیفتاده است. برای ورود به آرامگاه چهار درب در نظر گرفته شده است که معمولا یکی از آنها به روی بازدیدکنندگان باز است.
در داخل مقبره نیز به قبر عطار نیشابوری بر خواهید خورد که سنگ آن به‌صورت یک ستون سیاه قرار گرفته است. در پایین آن سنگی به شکل افقی قرار گرفته و گلچینی از بهترین اشعار عطار بر روی آن نوشته شده است. روی در و دیوار داخل مقبره پر از تزئینات زیبا است و اشعار عطار نیشابوری روی بخش‌هایی از دیوارها نقش بسته‌اند.
سنگ مزار عطار نیشابوری
مزار عطار با سنگ سیاه‌رنگی مزین شده است. اشعاری با خط زیبای ثلث روی این سنگ حکاکی شده و دیواره‌های گچی اطراف مقبره را پوشانده است. سنگ مزار عطار در حالت عمودی قرار دارد و اشعاری روی آن نگاشته شده است. فردی با نام قاضی‌القضاه یحیی بن‌صاعد، سنگ مزار و مقبره فعلی عطار را ساخته است.
آرامش و لذت در محوطه آرامگاه
آرامگاه عطار، این بزرگ مرد ادبیات و عرفان ایران در میان باغی دلگشا و باصفا قرار گرفته است. بسیاری از گردشگران پس از بازدید از مقبره عطار و خواندن فاتحه، در گوشه‌ای از این باغ بزرگ و سرسبز می‌نشینند و از آرامش آن لذت می‌برند. بعضی جوانان نیز کتابی یا دیوان شعری در دست، در زیر سایه درختان غرق در داستان‌ها و افسانه‌های کتاب می‌شوند.
برخی دیگر نیز فرصت عکاسی از این جاذبه تماشایی، مجسمه‌ها و دیدنی‌های باغ را از دست نمی‌دهند و خوش می‌گذرانند. در کنار اینها غرفه‌هایی نیز برای فروش صنایع دستی در محوطه باغ ایجاد شده است که به یک بار بازدید می‌ارزد.
اگر هم هوس کالسکه‌سواری به سرتان زده باشد، می‌توانید بعد از بازدید از آرامگاه عطار سوار یکی از کالسکه‌های محوطه شوید و فاصله این آرامگاه تا مقبره خیام را سوار بر کالسکه طی کنید.
روز بزرگداشت عطار نیشابوری در تقویم
برای ادای احترام و گرامی داشتن یاد و آثار عطار نیشابوری، روز 25 فروردین ماه در تقویم رسمی کشور به نام روز ملی بزرگداشت شیخ فرید الدین محمد عطار نیشابوری نام‌گذاری شده است. هر ساله در این روز، همایش‌های مختلفی برای گرامی‌داشت نام او در ایران و سایر نقاط جهان برگزار می‌شود. در این روز آرامگاه عطار گلباران شده و برنامه شب شعر، خوش‌نویسی و ارائه پژوهش در مورد آثار عطار اجرا می‌شود.
جاذبه های دیدنی نزدیک
- آرامگاه خیام
- آرامگاه کمال‌الملک
- آرامگاه پرویز مشکاتیان
چطور به آرامگاه عطار برویم ؟
براي رسيدن به آرامگاه اين شاعر بزرگ بايد به خراسان رضوي و از آنجا به شهر نيشابور شفر کنید. در شهر نيشابور وارد خيابان خيام شوبد. آرامگاه عطار در باغ باصفاي عطار در خیابان عرفان و در نزدیکی آرامگاه خیام قرار گرفته است.
- آدرس: استان خراسان رضوی، شهرستان نیشابور، خیابان عرفان
- هزینه ورودی: برای هر نفر 4000 تومان، اتباع خارجی 30.000 تومان
- ساعت بازدید: همه روزه از ساعت 08:00 تا 20:00 به جز ایام تعطیل
- شماره تماس: ۰۵۱۴۲۲۲۴۵۱۵
مقالات گردشگری بیشتر بخوانید:
- معرفی دهکده چوبی نیشابور
- روستای زیبا و دیدنی تحت منظر نیشابور
- روستای بوژان نیشابور ، بهشتی سرسبز و زیبا | Bojan
- آشنایی با روستای بار نیشابور و آبشار زیبای آن | Bar
- دیدنی های شهر زیبای گلمکان در نزدیکی مشهد | Golmakan
- روستای زشک مشهد ، مقصدی عالی برای طبیعت گردی | Zoshk
- روستای ابرده ، منطقه ای ییلاقی و بکر در شاندیز مشهد | Abardeh
- روستای ازغد مشهد ، جاذبه ای زیبا در طرقبه | Azghad