ارگ بم
در این بخش از وب سایت مجله گردشگری تاپ توریست شما را با ارگ بم آشنا خواهیم کرد. برای آشنایی با این بنای خشتی عظیم در بم در استان کرمان در ادامه با ما همراه باشید.
استان کرمان با دارا بودن جاذبه‌های گردشگری و سوغات‌های گوناگون در جنوب ایران واقع شده است. این استان از جمله استان‌های وسیع و باستانی کشور ایران به شمار می‌آید و از لحاظ جغرافیایی در جنوب شرقی ایران واقع شده است.
ارگ بم بزرگترین سازه خشتی در جهان بود که محل آن در شهر بم در استان کرمان در جنوب شرقی ایران قرار داشت. در تاریخ ۵ دی ۱۳۸۲، در اثر زلزله شدیدی که شهر بم و حومه آن را تحت تأثیر قرار داد، ارگ بم بدو حادثه به دلیل اهمیت آن در فهرست آثار میراث جهانی در خطر قرار گرفت و با همکاری یونسکو و بسیاری از کشورها پروژه نجات بخشی این اثر انجام شد و امروز به نام بزرگترین شهر خشتی جهان چون نگین الماس در جنوب شرق کشور می درخشد و هر روزه میزبان بازدیدکنندگان از سراسر جهان و ایران است که بعد از بازدید از دیدن این بنا بسیار خرسند هستند و رضایت دارند و مشوق دیگران برای این بنای زیبا و جهانی میشوند.
«بم و فضای فرهنگی آن» در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این ارگ عظیم که در مسیر جادهٔ ابریشم قرار دارد سده ۵ پیش از میلاد ساخته شده‌است و تا سال ۱۸۵۰ پس از میلاد نیز همچنان مورد استفاده بود. کل بنا یک دژ بزرگ است که در قلب آن، ارگ واقع شده، اما به دلیل ظاهر پرابهت ارگ، که پر ارتفاع‌ترین قسمت مجموعه نیز به‌شمار می‌آمد، کل بنای دژ به عنوان ارگ بم نامیده می‌شود.
تاریخچه
اگرچه پیرامون تاریخچه شکل گیری این ارگ تاریخی بین دوره های اشکانی و حتی قبل از آن در دوره هخامنشی اختلاف نظر وجود دارد اما اغلب بناهای آن که در زمان قبل از زلزله برپا بودند به دوره تیموری تا قاجار نسبت داده می شود.
با این وجود بخشهایی همانند ایوان مسجد جامع با مقیاس متفاوت و عظیم خود دوره های بسیار قدیمی تر (همانند قرن چهارم هجری در دوره سامانیان تا قرن هفتم هجری در دوره سلجوقیان) را یادآوری می کنند. نهایتا ارگ بم در دوره قاجار خالی از سکنه شده است.
ارگ بم تا 150 سال قبل مسکونی بوده است. ساکنان ارگ بم در حدود یکصد و پنجاه سال پیش ، برای آخرین بار مأوای ارگ را ترک نموده و درون باروی شارستان و در میان باغ ها و نخلستان های بیرون از شهر سکنی گزیدند.
وسعت ارگ بم به بیست هکتار می رسد جز باروی شارستان که در حوزه شمالی به باروی ارگ نزدیک است و به فاصله اندکی از باروی ارگ جا دارد. در حوزه جنوبی چهار بارو بخش فراز کوه سنگی را احاطه کرده است که به احتمال زیاد راستای هر بارو نشان دهنده گسترش حاکم نشین ارگ در دوره ای از تاریخ است.
معماری
مساحت این ارگ نزدیک به ۱۸۰٬۰۰۰ متر مربع است که با دیوارهایی به بلندی ۶ تا ۷ متر و طول ۱۸۱۵ متر احاطه شده است. ارگ از دو بخش جدا از هم تشکیل شده است که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارد. حدود ۶۷ برج در سطح شهر باستانی بم پراکنده شده است.
طرح‌ریزی و معماری ارگ از جنبه‌های گوناگون مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به شکل ظاهری کنونی ارگ می‌توان گفت طراح یا طراحان، شکل نهایی کل ساختمان و شهر را از همان قدم‌های ابتدایی مراحل ساخت، پیش‌بینی کرده بوده‌اند. در حین هر کدام از مراحل پیشرفت ساخت قسمت ساخته شده از یک شکل کامل برخوردار بوده و هر بخش اضافه می‌توانسته است به راحتی به قسمت های موجود وصل شود.
ارگ در مرکز شهر نظامی در نقطه‌ای با بهترین دید از لحاظه امنیتی قرار دارد.
- بخش حکومتی که در درونی‌ترین دیوار قرار گرفته و شامل دژ نظامی، عمارت چهار فصل، سربازخانه، چاه آب ۴۰ متری و اصطبل به گنجایش ۲۰۰ اسب است.
- بخش رعیت نشین که اطراف بخش حکومتی است و شامل ورودی اصلی شهر، مسیر اصلی متصل‌کننده ورودی شهر به دژ و بازار در امتداد آن، نزدیک به ۴۰۰ خانه و ساختمان‌های عمومی مانند مدرسه و مکان ورزش است.
در میان خانه‌ها ۳ نوع مختلف وجود دارد که قابل توجه هست:
- خانه‌های کوچکتر با ۲–۳ اتاق برای خانواده‌های فقیر.
- خانه‌های بزرگتر با ۳–۴ اتاق برای طبقه متوسط جامعه، بعضی از آن‌ها ایوان هم دارد.
- مجلّل‌ترین خانه‌ها با اتاق‌های بیشتر که به خاطر فصلهای مختلف سال در نقاط گوناگون قرار گرفته‌اند، با یک حیاط بزرگ و یک طویله در نزدیکی برای حیوانات. تعداد این خانه‌ها در ارگ خیلی کم است. از این جمله می‌توان به خانه سیستانی‌ها و خانه یهودیان اشاره کرد.
همه ساختمان‌ها از آجرهای رسی پخته نشده یعنی خشت، ساخته شده است. ارگ بم احتمالا پیش از زمین‌لرزه سال ۱۳۸۲، بزرگترین مجموعه خشت و گلی جهان بوده است.
آدرس: ایران، استان کرمان، شهر بم، خیابان بهمن
ساعت بازدید: همه روزه از ساعت 07:00 الی 17:30
هزینه بازدید: برای هر نفر 5000 تومان ، گردشگران خارجی 50.000 تومان
شماره تماس: 4520 4431 034
مقالات گردشگری بیشتر بخوانید:
- جاذبه‌های گردشگری کرمان | Kerman
- معرفی غذاهای سنتی کرمان | Kerman
- شیرینی های سنتی و معروف کرمان ، از کلمپه تا قطاب | Kerman
- سوغات و صنایع دستی کرمان | Kerman Souvenir
- باغ شاهزاده ماهان کرمان ، باغی در دل کویر | Kerman
- مجموعه گنجعلی خان کرمان | Ganj Ali Khan
- حمام وکیل کرمان ، یادگار باشکوه دوران قاجاریه | Kerman
- مکان های دیدنی و گردشگری سیرجان | Sirjan
- معرفی جاذبه های شهر رفسنجان | Rafsanjan
- جاذبه های گردشگری شهر زرند | Zarand
- روستای صخره ای و دیدنی میمند | کرمان
الی گشت