کاخ خورشید کلات
در این مطلب از مجله گردشگری تاپ توریست شما را با کاخ خورشید کلات (قصر خورشید) آشنا خواهیم کرد. در ادامه همراه ما باشید.
یکی از زیباترین کاخ های ایران، بی شک کاخ خورشید یا عمارت خورشید (Sun Palace) است. این کاخ به دستور نادر شاه افشار موسس سلسه افشاریه در اوایل به سلطنتش ساخته شد. کاخ خورشید در شهر کلات مشهد استان خراسان رضوی است و این کاخ در وسط باغ بزرگی قرار گرفته شده که شامل یک بنا در سه طبقه است.
کاخ خورشید نادری، مهمترین و جذابترین جاذبه تاریخی شهر زیبای کلات نادری است، میراثی بر جای مانده از نادرشاه افشار که گفته میشود به نام یکی از همسران او “خودشید” این نام را گرفته است. بسیاری بر این عقیده هستند که نادرشاه اینجا را ساخت تا جواهرات خود مانند کوه نور و دریای نور را در آن مخفی و از آنها محافظت کند، برخی هم عقیده دارند که او اینجا را به عنوان مقبره خود انتخاب کرده بود.
کاخ خورشید با الهام از معماری باغ ایرانی ساخته شده و معماری بنای آن تلفیقی از معماری ایرانی و هندی است. جالب است بدانید موزه خراسان بزرگ در شهر مشهد با الهام از کاخ کلات ساخته شده و نام آن در فهرست آثار ملی ایران هم قرار دارد.
این بنا یک بنای آرامگاهی است و به نیت آرامگاه نادر ساخته شده اما هرگز تکمیل نشد و با مرگ نادر نیمه کاره رها شد. کتیبه داخلی آیاتی از سوره نباء دارد که مربوط به مرگ و حیاط بعد از مرگ وی می باشد. لازم به ذکر است که در ادوار بعد از آن توسط قاجارها تغییراتی در آن انجام گردید تا برای حکومت و سکونت قابل استفاده قرار بگیرد.
همچنین سنگ های پر حجم و سنگین بنا، که موضوع آن ها انواع میوه های گرمسیری و پرندگانی چون طوطی میباشد، نشانگر این موضوعه که احتمال دارد سنگ تراش های این بنا را نادر شاه از هند آورده باشد چون این میوه ها در آن زمان در ایران نبوده تا سنگ تراشان ایرانی توانسته باشند شبیه آنها را حجاری کنند.
نمای ساختمان با سنگ قهوه ای خوشرنگ، تزیینات حجاری بر روی دیوارهای بیرونی نظیر نقوش گلدان هایی با شاخ و برگ افشان، میوه های غیربومی گرمسیری، پرندگان متعدد و نیز با تزئینات نقاشی،گچ بری و طلاکاری فراوان درون کاخ ساخته شده است. البته زیبایی این کاخ بیشتر در آرایش نمای خارجی کنگره دار ساختمان است.
تاریخچه کلات نادری
مطالعات باستانشناسی نشان میدهد که این بنا در ابتدا مقبرهای مربوط به دوران ایلخانی بوده که کاخ خورشید بر روی آن ساخته شده است. نمای ظاهری بنا ادامه معماری دوران صفوی و نمای داخلی آرامگاه ادامه معماری دوران تیموری را به نمایش میگذارد. علاوه بر اینها نمای داخل عمارت کاملا شبیه آرامگاه امیر تیمور در سمرقند است.
این سازه پر رمزوراز از آجر و در سه طبقه ساخته شده و نماهای بیرونی آن را از سنگهای همان منطقه تراشیدهاند. ارتفاع کاخ خورشید نادرشاه در زمانهای گذشته چیزی حدود 25 متر بود ولی امروزه به علت تخریب، ارتفاع آن حدود 20 متر است. این عمارت در سال 1160 به عنوان آرامگاه نادرشاه افشار ساخته شد و در زمان حکومت جلایر در قرن سیزدهم هجری قمری تغییراتی در ساختمان آن صورت گرفت و به شکل کاخی با بخشی استوانهای و جلوهگر هنر معماران ایرانی در آمد.
در زمان نادرشاه هنرمندان زیادی از هندوستان به ایران آمدند که از ماهرترین آنها برای آراستن کاخ خورشید استفاده شد. کلات نادری سبکی از معماری ایرانی و هندوستانی را در کنار هم دارد و باغهای اطراف عمارت به سبک باغهای ایرانی ساخته شده است.
معماری کاخ خورشید
معماری بنا قصر خورشید عمارت خورشید در حال حاضر دارای سردابهای است که از هشت فضای به هم پیوسته تشکیل شده است و فضای آرامگاهی بر روی سکویی هشت ضلعی قرار گرفته است که ایوانچه ها و اتاقکهایی آن را دربردارند.
طبقات کاخ خورشید
زمانی که وارد کاخ میشوید، یک ورودی هشت ضلعی در برابرتان قرار میگیرد که با نقاشیهای فوقالعاده زیبا، طلاکاری، نقوش هندسی و رنگهایی دلچسب، تزئین شده است. بنا دوازده اتاق دارد که هر کدام از آنها هم تزئیناتی از جنس نقاشی و گچبری دارند و در میان آنها تصاویری زیبا از شاهزادگان نادری به چشم میخورد.
طبقه زیرین: این طبقه جایی تاریک است و حالتی مخوف دارد. به نظر میرسد پادشاه از اینجا برای زندانی کردن دشمنان یا مخفی کردن غنائم و جواهرهای خود استفاده میکرده است.
طبقه همکف: تالاری است وسیع و تماشایی با تزئیناتی به سبک دوره صفوی و نقاشیهایی طلاکاری شده که چشمها را به خود خیره میکند.
طبقه دوم: طبقه دوم این ساختمان دو بخش دارد. بخش اول که قسمت داخلی عمارت را پوشش میدهد و با تزئیناتی به سبک بناهای سنتی ایرانی تزئین شده است. بخش دوم گنبد آن است که به شکل استوانه از بنا بیرون آمده است و با ۶۶ نیم ستون سنگی تزئین شده است.
از این استوانه به نام برج خیاری هم یاد میکنند. دور تا دور برج با نیمستونهای سنگی عظیم پوشانده شده و بخشهایی از آن برای ایجاد روشنایی درون برج حذف شده است. راه رسیدن به بالای برج سخت است و تنها از طریق پلههایی کوچک میتوان به آن دسترسی پیدا کرد.
دسترسی
برای بازدید از کاخ خورشید باید خود را به شهر کلات نادری برسانید. این شهر در فاصله ۱۶۰ کیلومتری مشهد قرار گرفته است و در حدود ۲ ساعت و نیم با آن فاصله دارد. داخل شهر کلات نادری که شدید، سراغ خیابان اصلی شهر، خیابان کلات نادری بروید و در مرکز شهر به این بنای تاریخی دسترسی پیدا کنید.
ارسال نقد و بررسی