مسجد جامع گرگان
در این بخش از وب سایت مجله گردشگری تاپ توریست شما را با مسجد جامع گرگان آشنا خواهیم کرد. برای آشنایی با این مسجد تاریخی در شهر گرگان در ادامه با ما همراه باشید.
گرگان از شهرهای شمالی ایران و مرکز استان گلستان است، آب و هوای معتدل دارد. هرچند تابستان‌های آن نسبتا گرم و شرجی است. اقلیم منطقه بسیار گوناگون و متنوع است. این شهر زیبا یکی از مقاصد پرطرفدار برای سفر در میان مردم به خصوص در ایام تعطیلات و نوروز است. گرگان جاهای دیدنی بسیاری دارد که بدون شک باید حتما در سفر به این شهر زیبا و سرسبز از آنها دیدن کنید. برای آشنایی بیشتر با مسجد جامع گرگان در ادامه با ما باشید.
مسجد جامع گرگان (Gorgan Central Mosque) از بناهای تاریخی شهر گرگان است. این مسجد در کنار بازار اصلی نعلبندان این شهر قرار دارد. این مسجد در عصر سلجوقیان ساخته شده و دارای مناره‌های کروی است که روی آن کتیبه‌ای به خط کوفی قرار دارد.
مسجد جامع گرگان با مناره‌ای گرد و آجری، منبر منبت کاری شده دوره تیموری و دو لنگه درب چوبی با معرق‌کاری کم نظیر موزه‌ای از ادوار گوناگون تاریخ استرآباد از دوره سلجوقی تا امروز است که همچنان در میان محله کهن نعلبندان و ورودی بازار قدیمی این شهر جای گرفته است.
این مسجد ۱۲۰۰ سال قدمت داشته و کتیبه‌هایی به خط کوفی روی مناره آن وجود دارد، همچنین روی منبر چوبی این مسجد تاریخ ۸۵۹ هجری قمری به چشم می‌خورد. از بارزترین خصوصیات مسجد جامع گرگان مناره تاریخی آن است.
این مناره با آجر و به حالت استوانه‌ای ساخته شده است و در بالای آن جایگاهی وجود دارد که موذن بتواند در آنجا ایستاده و اذان بگوید. این مناره دارای یک کتیبه است که به زبان پهلوی و کوفی روی آن اطلاعاتی نوشته شده است. بالای متن کوفی با آجرهای زیبایی آراسته شده که دورتادور مناره به شکل نواری تکرار شده است. بخشی از مناره در ترکیب آجرکاری آن باز است و عمل نوردهی به درون مناره را انجام می‌دهد. ماذنه به شکل چهارضلعی بالای مناره مسجد ساخته شده است.
مناره مسجد جامع گرگان، از سطح زمین تا قسمت اتاقک ماذنه، دارای ارتفاع ۱۰متر و پهنای بخش بالایی مناره ۵۶۰سانتی‌متر است. همچنین ۴۷ پله راه ارتباطی اتاقک ماذنه است که به‌طور مارپیچ اطراف مناره قرار دارد.
قدیمی‌ترین سنگ‌نبشته‌های متصل به دیوار ایوان غربی این مسجد مربوط به پیش از دوره حکومت صفویان بر ایران و متعلق به دوره حکمرانی قره‌قویونلوها است. قدیمی‌ترین سنگ‌نبشته‌هایی که به دیوار ایوان غربی متصل بوده مربوط به دوره قره‌قویونلوها است. یکی از قدیمی‌ترین سنگ‌نبشته‌ها به فرمانی از دوره شاه طهماسب صفوی تعلق دارد. پلان ایوان و مکان جای‌گیری آن طبق کاوش‌های باستان‌شناسی و برخی آثاری که از کف‌سازی‌هایی آن به دست آمده، مربوط به قرون اولیه اسلامی است.
معماری مسجد
این که این مسجد تا به امروز پا برجا مانده به خاطر مرمت هایی است که بارها و بارها در دوره های مختلف تاریخی روی آن انجام شده است، چیزی که دست نوشته های ایوان غربی هم به خوبی آن را تایید می کنند. در این مسجد کاشی های هفت رنگ به همراه مناره آجری که روی آن ها با خط کوفی نوشته شده دست به دست هم داده اند تا یکی از زیباترین آثار تاریخی گرگان را شکل دهند. بدون شک یکی از جذاب ترین قسمت های این مسجد ۴ شبستان آن است که با تماشای تزئینات به کار رفته در آن ها هنر ناب معماری آن دوره در مقابل چشمانتان به نمایش در می آید. با رفتن به شبستان غربی نوشته های تاریخی زیادی می بینید که هر کدام از آن ها تاریخچه مسجد و یا دستورات حاکمان وقت را بیان می کنند. قدیمی ترین سنگ نوشته ای که بر روی دیوار این ایوان قرار دارد به دوران قبل از صفویه برمی گردد. کافیست نگاهی به سنگ نوشته های دیوارهای غربی بیندازید تا غرق در معنویت و عرفان مسجد شوید.
مساجدی که در شمال ایران ساخته می شوند با توجه به رطوبت هوا، گلدسته های بلند و مناره های کوتاه دارند؛ مناره های بیشتر شهرهای شمالی با این روش ساخته می شوند و تفاوت های جزئی با هم دارند.
حیاط مسجد شکل چهار ایوانی و مساحت ۱۰۰۰ مترمربع را دارد. سنگ فرمان‌هایی در ایوان غربی مسجد نصب شده که تعدادی از آنها دستورهای حاکمان و پادشاهان زمان در رابطه با استرآباد است. کهن‌ترین آنها به جهان‌شاه آق قویونلو سال ۸۲۶ هجری قمری و آخرین تاریخ فرمان ۱۲۱۹ هجری قمری تعلق دارد. سنگی متعلق به دوران ابوالمظفر جهان‌شاه یکی دیگر از این کتیبه‌ها است و بر سنگ دیگر لقب‌های حاکم آن زمان ابوالغازی القاهر بهادر به سال ۹۶۲ هجری قمری کنده‌کاری شده است.
منبری قدیمی و تاریخی دارای هشت پلکان و از جنس چوب و از نوع قالب و گره در این مسجد موجود است و به‌صورت منبت‌کاری با نقش‌های گل و بوته آراسته شده است. در دوازده قالب هشت ضلعی اسامی دوازده امام و علاوه بر آن نقش‌های اسلیمی بر بدنه طرف چپ این منبر چوبی نقش بسته است. این منبر در ایوان غربی محافظت می‌شود. خسارات و صدمه‌های زیادی به بدنه سمت راست چوب به‌خاطر مجاورت بدنه با دیوار و در اثر رطوبت و گذشت زمان وارد شده است. به‌طور کلی منبر پوسیدگی‌ها و شکستگی زیادی را دیده است و اکنون در یک محفظه شیشه‌ای محافظت می‌شود. این منبر به تعمیر و نگهداری اصولی و علمی بیشتر نیاز دارد. سه کتیبه از زمان‌های تیموری و افشاری در منبر وجود دارد که به خط ثلث، نسخ و نستعلیق نوشته شده است.
آدرس مسجد جامع گرگان: استان گلستان، گرگان، خیابان امام خمینی
مقالات گردشگری بیشتر بخوانید:
- پارک جنگلی النگدره گرگان | گلستان
- ناهارخوران گرگان ، جنگل زیبای استان گلستان | Gorgan
- جنگل توسکستان ، جاده بکر گرگان به شاهرود | Gorgan
- پارک ملی گلستان ، اولین پارک ملی ایران | Golestan
- دهکده جهان نما ، بهشتی در استان گلستان | Golestan
- دریاچه توشن ، دریاچه ای زیبا در نزدیکی گرگان | Gorgan
- جاهای دیدنی ساری ، مازندران | Sari
- جاهای دیدنی تنکابن ، مازندران | Tonekabon
- آشنایی با جاذبه های گردشگری رامسر | مازندران