همدان سرشار از جاهای دیدنی از نوع تاریخی، مذهبی، طبیعی، گردشگری و تفریحی است که در این مقاله مجال پرداخت به همه ی آنها فراهم نیست؛ هر چند سعی شده است به معرفی جاهای دیدنی تفریحی همدان پرداخته شود. از جمله مکان های دیدنی همدان می توان به کلیسای سنت گریگوری استپان، کلیسای پروتستان ارامنه، تپه هگمتانه، شیر سنگی، مسجد جامع، تپه عباس آباد و شهر لاله جین اشاره کرد. در ادامه به توصیف تقریبا همه چیز درباره همدان و توضیح تعدادی از جاهای دیدنی آن می پردازیم.

جاذبه های گردشگری همدان

آرامگاه بابا طاهر این بزرگ مرد تاریخ همراه با کاشی کاری ها و معرق کاری های بیرونی بنا و تزئینات داخلی آن و نیز 24 دوبیتی وی که هر یک بر قطعه سنگی در محوطه داخلی آرامگاهش حک شده است از جمله مکان های دیدنی شهر همدان می باشد. باباطاهر عریان، شاعر و عارف و دوبیتی سرای معروف اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری شمسی بوده است. از نکات مثبت بازدید از این آرامگاه می توان به موزه ی صنایع دستی همدان اشاره کرد که در جوار آن قرار دارد. هر چند آرامگاه خود به تنهایی کفایت می کند تا برای آن وقت صرف شود. ساعت بازدید از این آرامگاه از ۹ صبح تا ۸ شب و بهای بلیط ورودی آن تنها 1500 تومان است. آرامگاه باباطاهر در میدانی در شمال شهر همدان دقیقا به همین نام واقع شده است.

آرامگاه بوعلی سینا در میدانی به همین نام، یکی از جاذبه های گردشگری همدان است. آوازه ابوعلی سینا، طبیب، عارف و شاعر ایرانی در جهان پیچیده است. برج این آرامگاه، الهام گرفته از برج گنبد قابوس، باغچه‌ها متاثر از باغ های ایرانی، آب نماهای الهام گرفته از حوض خانه‌های سنتی و نمائی با روکاری سنگ های حجیم و خارا که با سنگ گرانیت کوه الوند آراسته شده، یکی از قشنگترین آرامگاه ها را پیش رویمان قرار می‌دهد. آرامگاه بوعلی سینا یادگار دوره قاجار است. تالار جنوبی آرامگاه محل نگهداری سکه، سفال، برنز و سایر اشیاء کشف شده مربوط به هزاره‌های قبل از میلاد و دوران اسلامی است و تالار شمالی به نگهداری ۸۰۰۰ جلد کتاب خطی و چاپی نفیس ایرانی و خارجی اختصاص دارد.

حمام تاریخی قلعه

حمام تاریخی قلعه یکی از دیدنی های همدان است. حمامی در ۱۵۰۰ متر  که حال تبدیل به موزه شده و در بازسازی آن سعی شده دوران گذشته پیش چشم بیننده زنده شود. حمام قلعه از دو بخش سرد و گرم تشکیل شده است که ورودی هشتی-شکل دارد. بعد از عبور از هشتی، ابتدا حمام سرد و سپس حمام گرم قرار گرفته است. بعد از بازسازی سال ۱۳۸۷ حمام تغییر کاربری پیدا کرد و امروز به عنوان موزه مردم شناسی همدان، شناخته می‌شود.  داخل حمام هم سفره‌خانه سنتی راه‌اندازی شده که گروه‌های موسیقی بعضی وقت‌ها می‌آیند و در آن برنامه اجرا می‌کنند.

گنجنامه

گنجنامه مکانی است که در سفر به همدان دیدن آن را نباید از دست داد. گنجنامه سنگ نوشته‌هایی بر روی کوه الوند است که از دوره داریوش و خشایار شاه به جا مانده و از آن رو که  مردم تصور میکردند راز گنجی نهان را در این کتیبه‌ها نوشته‌اند به آن گنجنامه می‌گویند. رفتن به این مطقه تنها به دیدن این سنگ نوشته‌ها ختم نمی‌شود. مجموعه تفریحی، توریستی و ورزشی و تله کابین گنجنامه همدان در میدان گنجنامه و در مجاورت کتیبه‌های قدیمی و آبشار گنجنامه واقع شده. ورزش های هیجان‌انگیزی مثل سکوی پرش بانجی جامپینگ، کابل پرواز تیرول، دیواره سنگ نوردی، پیست تریال، تعادل هوایی (رنجر)، سالن بولینگ، پیست اسکی، پیست سورتمه سواری، تله کابین، کافی شاپ و رستوران‌های متنوع، شهربازی سرپوشیده و باغ گیاهان این مجموعه را کامل می‌کند.

تپه‌ هگمتانه 

تپه هگمتانه مکانی که منظره‌ی کوهستان‌های دوردست از بالای آن، به‌ ویژه در واپسین ساعات عصر، بسیار زیباست. اما آنچه بیشتر باستان‌شناسان را جذب می‌کند، بقایای شهر باستانی هگمتانه از دوران مادها و هخامنشیان است. در قرن گذشته (به‌خصوص در دهه‌ی ۱۹۹۰)، باستان‌شناسان توانستند بخش‌های بسیار کمی از این تمدن قدیمی را کشف کنند. بالای ویرانه‌های شهر و روی داربست‌های لرزان، آلونک‌هایی سرپوشیده ساخته‌اند که می‌توانید درون آنها قدم بزنید. در نزدیکی تپه، موزه‌ای زیبا و دو کلیسای ارمنی هم هست.

دیوارهای طلایی و نقره‌ای‌رنگ این شهر باستانی مدت‌هاست از بین رفته‌اند. به‌ همین‌ دلیل به‌سختی می‌توان باور کرد که این توده‌ی ناصاف و بی‌شکل، زمانی یکی از باشکوه‌ترین شهرهای جهان بوده است. البته موزه‌ی آن به‌کمکِ یافته‌های باستان‌شناسان از جمله خمره‌های بزرگ (که آمفورا نامیده می‌شود)، فواره‌های سلجوقی، پایه‌های ستون‌های متعلق به دوران هخامنشی و تابوت‌هایی متعلق به اقوام پارت تا حدودی این شکاف ذهنی را پر می‌کند. ورودی اصلی این مجموعه رو به شمال است، اما تعدادی راه‌پله از درهای پشتی وجود دارد که از پایانه‌ی اتوبوس شهری در پشت بازار مستقیما به کلیساها می‌رسد.

آرامگاه حیقوق نبی

آرامگاه حیقوق نبی همدان یکی از بناهای دیدنی این استان است که در شهرستان تویسرکان قرار گرفته است. این آرامگاه یکی از قدیمی‌‌ترین آثار تاریخی ایران است که در خیابان شهید اشرفی اصفهانی در انتهای خیابان حیقوق نبی قرار دارد. ساختمان آرامگاه حیقوق نبی (ع) مربوط به دوره‌ی سلجوقیان، قرن هفتم هجری قمری، است. این بنا بدنه‌ای هشت‌ضلعی شامل هشت ترکه‌ی آجری به عنوان ستون‌های اصلی بنا و سقفی مخروطی‌شکل دارد. ارتفاع این بنا از سطح زمین، ۱۲ متر است و سقف آن که گنبدی با انحنا و تحدب کم است، از ارتفاع ۷ متری شروع می‌شود و در قسمت انتهای پیشانی بنا، چندین کنگره‌ی آجری برجسته به شکل مثلث دارد. آرامگاه حیقوق نبی (ع) به شماره‌ی ۹۶۹ در تاریخ هشتم اردیبهشت ۱۳۵۳ در فهرست آثار ملی ثبت شد.

امامزاده حسین همدان

گنبد علویان

گنبد علویان یکی از این آثار به جامانده از دوره سلجوقیان در شهر قدیمی و تاریخی همدان است. گنبد علویان، یکی از شاهکارهای معماری و گچبری بعد از اسلام محسوب می‌شود. این گنبد در ابتدا کاربری مسجد را داشت و بعدها با ساخته شدن سردابی در زیرزمین آن به مقبره خانوادگی خاندان علویان تبدیل شد.

سراب گیان

سراب گیان که جزو آثار طبیعی ثبت شده ملی است یکی از پرآب‌ترین سراب هاست. اگر از همدان یک ساعت و نیم به سمت نهاوند برانید در ۲۰ کیلومتری نهاوند یکی از قشنگترین سراب‌ها قرار گرفته.  آب سراب گیان که در زبان کردی به معنی جان است، از چشمه‌ای از دل کوه بیرون می‌آید، آبشار قشنگی نیز دارد که آبش بسیار خنک است. از حسن های این منطقه علاوه بر هوای مطلبوش که روح را تازه می‌کند، درخت‌های چنار کهنسالش است. به علاوه که جاده ای نیز که به سمت سراب می‌رود جاده سرسبزی است و آدم را یاد شمال می‌اندازد.