تنگه چاهکوه قشم بی شک یکی از بی نظیر ترین دره های جهان با قدمتی بیش از 1000 سال می باشد.
جزیره قشم با جاذبههای طبیعی شگفتانگیز و منحصربهفردش، یکی از زیباترین مقاصد گردشگری ایران است که هر ساله گردشگران بسیاری را به خود جذب میکند. از سواحل بکر و آرام گرفته تا غارهای عجیب و حیاتوحش غنی، جاهای دیدنی قشم بسیار متنوع و خارقالعاده هستند. یکی از این شگفتیهای طبیعی، تنگه چاهکوه است؛ درهای هزارساله با صخرههای عجیب که گویی دست طبیعت آنها را همچون آثار هنری تراشیده است.
تنگه چاهکوه با دیوارههای بلند و باریک، شکافها و شیارهای عمیق و چاههای آب قدیمی، نمادی از زیبایی، قدرت و تاریخ طبیعت است. این تنگه با ترکیب مناظر بصری و تاریخی خود، مکانی است که هر گردشگری را مسحور میکند. اگر به دنبال تجربهای متفاوت در دل طبیعت هستید و میخواهید از نزدیک با یکی از جذابترین جاهای دیدنی قشم آشنا شوید، تنگه چاهکوه مکانی است که نباید آن را از دست بدهید.
در ادامه با ما همراه باشید تا در مجله گردشگری تاپ توریست بیشتر با این تنگه شگفتانگیز و سایر زیباییهای قشم آشنا شوید.
آشنایی با تنگه چاهکوه قشم
تنگه چاهکوه در جزیره قشم یکی از عجایب طبیعی است که هر ساله گردشگران زیادی را به خود جذب میکند. این تنگه زیبا، با صخرهها و شکلهای طبیعی خیرهکنندهای که بر اثر فرسایش و گذر زمان به وجود آمدهاند، مانند یک گالری از هنر طبیعت است. تنگه چاهکوه از جمله عجایب هفتگانه ژئوپارک جهانی قشم به شمار میرود و بازدید از آن، تجربهای شگفتانگیز از تماشای قدرت طبیعت در تغییر و تحول سنگها و ساختارهای زمین است.
تاریخچه و شگفتیهای تنگه چاهکوه
تنگه چاهکوه یکی از جاذبههای طبیعی بینظیر ایران است که هر کسی که قدم به آن بگذارد، مجذوب زیبایی و عظمت آن میشود. این تنگه که در جزیره قشم قرار دارد، یک اثر هنری طبیعی به شمار میرود و به واسطه شکلها و فرمهای عجیب و زیبایی که بر صخرههایش نقش بسته است، به عنوان یکی از شگفتیهای طبیعی ایران شناخته میشود. با ورود به تنگه چاهکوه، گویی پا به سیارهای دیگر گذاشتهاید، زیرا فضای این دره متفاوت و بینظیر است. درهای که بر اثر عوامل طبیعی و طی میلیونها سال، به دست آب و باد شکل گرفته است و زیباییهای آن هر بازدیدکنندهای را به تحسین وامیدارد.
هنر طبیعت در تنگه چاهکوه
صخرههای تنگه چاهکوه، با عمق ۱۰۰ متری و ظاهری حیرتانگیز، به شکلی طراحی شدهاند که گویی دستخط طبیعت به بهترین شکل ممکن بر آنها حک شده است. این صخرهها که بدون زاویه و با انحنایهایی زیبا دیده میشوند، گواهی بر قدرت بیپایان طبیعت هستند که با زمان و صبر، شکلهای شگفتانگیزی بر روی این سنگها به وجود آورده است. در این دره، سنگها به حدی صاف و صیقلی شدهاند که گویی کسی آنها را با ابری نرم و ملایم صیقل داده است. ترکیب این سنگهای صیقلی و انحنایهای پیچیده و ظریف، نمایی از هنر طبیعی را به نمایش میگذارد که در کمتر نقطهای از جهان مشابه آن را میتوان یافت.
فرسایش بیپایان
تشکیل تنگه چاهکوه به فرآیندهای فرسایشی طبیعی بازمیگردد که طی میلیونها سال به وجود آمده است. سنگهای آهکی که در تنگه وجود دارند، بر اثر وزش بادهای شدید و جاری شدن آب، به تدریج فرسایش یافتهاند و به شکلهای امروزی در آمدهاند. آب و باد که دو نیروی اصلی طبیعت در این منطقه محسوب میشوند، طی زمانهای طولانی، بهگونهای بر سنگهای این تنگه اثر گذاشتهاند که امروزه به یکی از شگفتانگیزترین آثار طبیعی ایران تبدیل شده است. آنچه که تنگه چاهکوه را متمایز میکند، صبر و حوصله طبیعت در خلق این اثر بینظیر است. در واقع، فرآیندهای طبیعی که به ایجاد این تنگه انجامیدهاند، میلیونها سال به طول انجامیده و نتیجه آن چیزی است که امروزه در برابر چشمان ما قرار دارد.
سه سر نگهبان و اهمیت آب در تنگه چاهکوه
در ورودی تنگه چاهکوه، مجسمهای طبیعی دیده میشود که به «سه سر نگهبان» مشهور است. این تندیس طبیعی که بهطور کاملاً تصادفی و با دخالت مستقیم طبیعت شکل گرفته است، به نوعی نماد این تنگه به شمار میرود. بعد از عبور از این تندیس، چهار چاه در دل تنگه دیده میشود که این چاهها محل ذخیره آب شیرین برای ساکنان اطراف بودهاند و به همین دلیل، نام تنگه چاهکوه از این چاهها برگرفته شده است.
از صدها سال پیش، این تنگه منبع مهم تأمین آب شیرین برای جزیره و ساکنان آن بوده است. بارانهایی که در فصول مختلف سال میباریدند، بهطور طبیعی به داخل این چاهها هدایت میشدند و آب مورد نیاز ساکنان را برای مدتهای طولانی تأمین میکردند. این چاهها، به عنوان محلی برای ذخیره آب، نقش حیاتی در بقای مردم محلی داشتهاند و به همین دلیل، تنگه چاهکوه بهعنوان یک مکان مقدس و باارزش در نزد بومیان منطقه شناخته میشود.
در گذشتههای دور، بومیان منطقه اعتقاد داشتند که آب موجود در چاهها و چالههای تنگه چاهکوه خواص شفابخشی دارد. آنها از این آب برای درمان بیماران خود استفاده میکردند و به همین دلیل، این منطقه به عنوان یک دره مقدس در باورهای مردم محلی جایگاه ویژهای داشته است.
علت نامگذاری تنگه چاهکوه
نام تنگه چاهکوه از دو بخش «چاه» و «کوه» تشکیل شده است که هر دو بخش این نام به کاربرد تنگه و ویژگیهای منحصر به فرد آن اشاره دارد. چاههای طبیعی و حفرههایی که به طور طبیعی در دل دیوارهها و کف تنگه به وجود آمدهاند، یکی از دلایل این نامگذاری هستند. این چاهها که بهصورت طبیعی و با دخالت آب و باد شکل گرفتهاند، نقش مهمی در تأمین آب شیرین منطقه داشتهاند.
در آغاز تنگه چاهکوه، چهار چاه به دست ساکنان روستاهای اطراف حفر شدهاند که به آنها امکان ذخیره آب باران و آبهای جاری در طول سال را میدهد. این چاهها به عنوان یک منبع آب شیرین مهم در منطقه به شمار میرفته و آبهای ذخیره شده در آنها بهویژه در فصل تابستان، برای بومیان منطقه ارزش حیاتی داشته است. کانالهای باریکی که به شکل جوی در مسیر تنگه قرار دارند، آب باران را به داخل این چاهها هدایت میکنند و این چاهها از قدمت چهارصد ساله برخوردار هستند.
ساختار تنگه چاهکوه
علت اصلی تشکیل تنگه چاهکوه، شکستگیهای بزرگی است که در یک طاقدیس (نوعی چینخوردگی زمین) به وجود آمده است. این طاقدیسها، نه تنها در ایجاد تنگه چاهکوه بلکه در شکلگیری دیگر جاذبههای طبیعی قشم مانند گنبد نمکی و غار نمکدان نیز نقش داشتهاند. این نیروهای طبیعی که ناشی از فشارهای زمینساختی و تغییرات آب و هوایی بوده، به تدریج باعث برشهای عمیق و ایجاد چهار دره در این طاقدیس سنگی شدهاند. تنگه چاهکوه نمونهای از این فرایندهای طبیعی است که در طول میلیونها سال، توسط باد، باران، سیلابها و تابش خورشید شکل گرفته و به شکلی منحصر به فرد درآمده است.
این تنگه از یک شکاف ضربدری در دل کوه تشکیل شده و ساختار آن به گونهای است که از هر چهار جهت میتوان به درون تنگه وارد شد. در واقع، این تنگه از دو دره متقاطع تشکیل شده که به شکلی مشابه به یک چهارراه طبیعی درآمدهاند. یکی از جذابیتهای اصلی این منطقه، امکان کشف مسیرهای جدید و تجربه چشماندازهای متنوع در هر یک از شاخههای تنگه است.
تغییرات شیب و عرض تنگه
وقتی از شمال به جنوب وارد تنگه چاهکوه میشویم، مسیر به تدریج تنگتر و شیبدارتر میشود. این تغییرات در شیب و عرض، نشاندهنده این است که تنگه چاهکوه یک مسیر سیلابی بوده و بارشهای شدید و سیلابها در شکلگیری آن نقش مهمی داشتهاند. در انتهای تنگه، این مسیر به شکل حرف V انگلیسی درآمده و دیوارههای آن به یکدیگر بسیار نزدیک میشوند. فاصله بین دو دیواره در این قسمت تنها به نیممتر میرسد و در عین حال ارتفاع آنها همچنان بسیار بلند باقی میماند. این امر فضایی تاریک و مرموز را ایجاد میکند که در آن تنها نوار باریکی از آسمان از میان شکاف دیوارهها قابل مشاهده است. این چشمانداز، ترکیبی از ترس و زیبایی طبیعی است که بازدیدکنندگان را مسحور خود میکند.
نقش فرسایش در شکلگیری تنگه
دیوارههای تنگه چاهکوه از لایههای رسوبی و ماسه سنگهای آهکی تشکیل شدهاند که به دلیل سستی این مواد، فرسایش در آنها بسیار سریع رخ داده است. یکی از عوامل اصلی این فرسایش، آب باران است که به دلیل داشتن اسید ضعیف، به تدریج بر روی سنگها اثر میگذارد و آنها را حل میکند. این فرایند، باعث ایجاد حفرهها، شیارها و خطوط فرسایشی عمیقی در دیوارههای تنگه شده که هر کدام از آنها به نوعی زیبایی خاصی به چشمانداز کلی تنگه افزودهاند.
آب باران که به طور مداوم بر دیوارههای آهکی این تنگه میبارد، بهتدریج باعث انحلال لایههای سطحی سنگها میشود و در طول زمان، حفرههای کوچکی را ایجاد میکند که این حفرهها با تکرار این فرایند، به اندازههای بزرگتری تبدیل میشوند. برخی از این حفرهها به شکل قاشقی یا قیفی درآمدهاند و در برخی قسمتها حتی به حفرههای کروی یا عدسی شکل نیز میتوان برخورد کرد. این شیارها و حفرههای عمیق، یکی از ویژگیهای منحصر به فرد تنگه چاهکوه است که هر بازدیدکنندهای را به تأمل در باره قدرت طبیعت وامیدارد.
چاهها و آبانبارهای طبیعی
نام چاهکوه به چاههای طبیعیای اشاره دارد که در این منطقه وجود دارند و به یکی از ویژگیهای منحصر به فرد این تنگه تبدیل شدهاند. در واقع، یکی از کارکردهای اصلی تنگه، جمعآوری آب باران است که این آب در حفرههای طبیعی کف تنگه ذخیره میشود. این چاهها و آبانبارهای طبیعی نقش مهمی در تأمین آب منطقه دارند و از گذشتههای دور، مردم محلی از این آب برای استفادههای مختلف خود بهره میبردهاند.
این چاهها معمولاً در فصلهای بارانی پر میشوند و به دلیل شکل خاص و عمق نسبی آنها، آب برای مدت زمان طولانیتری در آنها باقی میماند. این منابع آبی طبیعی همچنین موجب پایداری حیات جانوری و گیاهی در این منطقه میشود، هرچند که پوشش گیاهی درون خود تنگه به دلیل شرایط سیلابی آن محدود است. بیشتر پوشش گیاهی در اطراف تنگه و بر روی دیوارهها به چشم میخورد.
پوشش گیاهی و حیات وحش
اگرچه درون تنگه چاهکوه به دلیل شرایط نامساعد برای رویش گیاهان، تنها چند گونه محدود از علفها و خارهای بیابانی وجود دارد، اما اطراف این تنگه پوشش گیاهی قابل توجهی از درختان و درختچهها به چشم میخورد که با شرایط اقلیمی گرم و بیابانی منطقه سازگار شدهاند. این پوشش گیاهی بهویژه برای برخی از گونههای جانوری و پرندگان منطقه به عنوان پناهگاه و زیستگاه عمل میکند.
در این منطقه، گونههای مختلفی از حیوانات زیست میکنند که در میان آنها غزالها (که از گونههای ارزشمند جانوری محسوب میشوند) نیز دیده میشود. این جانوران به دلیل وجود منابع آبی محدود و دسترسی به پوشش گیاهی مناسب، توانستهاند در این منطقه پایدار بمانند. علاوه بر غزالها، پرندگان بومی و مهاجر نیز در این ناحیه مشاهده میشوند که به تنوع زیستی این منطقه اضافه میکنند.
تفریحات تنگه چاهکوه
تنگه چاهکوه یکی از جاذبههای طبیعی و شگفتانگیز جزیره قشم است که هر ساله گردشگران بسیاری را به خود جذب میکند. از جمله تفریحات اصلی در این مکان عکاسی است. عکاسی از مناظر طبیعی و بینظیر این تنگه، یکی از فعالیتهای پرطرفدار در میان بازدیدکنندگان است. عکاسان حرفهای و آماتور هر روز با دوربینها و تجهیزات عکاسی خود به این منطقه سفر میکنند تا از زیباییهای منحصربهفرد این تنگه عکس بگیرند. اشکال عجیب و جالبی که روی دیوارههای تنگه شکل گرفتهاند، از مهمترین سوژههای عکاسی در این منطقه به شمار میروند. نور طبیعی که به داخل تنگه تابیده میشود، در هر ساعت از روز، جلوه متفاوتی به این مکان میبخشد که در نتیجه، میتوان تصاویری شگفتانگیز ثبت کرد.
یکی دیگر از تفریحات محبوب در تنگه چاهکوه، سنگنوردی است. دیوارههای بلند این تنگه که پر از حفرههای طبیعی و فرورفتگیهای زیبا هستند، برای سنگنوردی بسیار مناسباند. البته این فعالیت نیازمند تجهیزات حرفهای و مهارت کافی است. برای کسانی که به ورزشهای هیجانانگیز علاقهمندند، سنگنوردی در تنگه چاهکوه تجربهای بینظیر و پرچالش خواهد بود.
همچنین، به دلیل پاکیزگی هوا و دوری از آلودگیهای نوری، شبهای تنگه چاهکوه بسیار زیبا و پرستاره است. اگر اهل نجوم و تماشای آسمان شب هستید، سکونت در خانههای اطراف تنگه و کمپ کردن در نزدیکی آن، فرصتی فوقالعاده برای تماشای آسمان پرستاره این منطقه خواهد بود. در شبهای صاف و بیابر، آسمان این منطقه به طرز شگفتانگیزی روشن و زیبا است و حتی میتوانید برخی از کهکشانها و صور فلکی را بهراحتی مشاهده کنید.
امکانات رفاهی تنگه چاهکوه
اگرچه تنگه چاهکوه یک جاذبه طبیعی بکر است، اما در اطراف آن امکانات رفاهی مناسبی نیز برای گردشگران فراهم شده است. در روستای چاهوی شرقی که نزدیک به تنگه قرار دارد، امکاناتی مانند سرویس بهداشتی، هایپرمارکت، رستوران و اقامتگاههای بومگردی وجود دارد. این امکانات برای مسافرانی که قصد دارند زمان بیشتری را در این منطقه سپری کنند، بسیار مفید است.
هنگامی که با خودرو به ابتدای تنگه میرسید، پارکینگ مناسبی در آنجا وجود دارد که میتوانید وسیله نقلیه خود را با خیال راحت پارک کنید. همچنین یک کیوسک نگهبانی در ورودی تنگه مستقر است. علاوه بر این، نیمکتهایی برای استراحت و سطلهای زباله جهت حفظ پاکیزگی محیط در این منطقه تعبیه شده است. در نزدیکی ورودی تنگه، فروشگاههای صنایع دستی و سوغات محلی نیز فعال هستند که میتوانید از آنها خرید کنید و یادگاریهای زیبایی از این سفر به همراه داشته باشید.
لازم به ذکر است که در داخل خود تنگه هیچ امکانات رفاهی ویژهای وجود ندارد، بنابراین بهتر است قبل از ورود به تنگه، از فروشگاهها و امکانات موجود در اطراف استفاده کنید. برای کسانی که قصد دارند مدت بیشتری را در این منطقه بمانند و از زیباییهای آن لذت ببرند، همراه داشتن آب، غذا و تجهیزات مناسب کمپینگ میتواند بسیار مفید باشد.
بهترین زمان بازدید از تنگه چاهکوه
جزیره قشم در منطقهای گرمسیری واقع شده است و در طول فصل تابستان، هوای آن بسیار گرم و شرجی است. به همین دلیل، بازدید از تنگه چاهکوه در ماههای گرم سال، بهویژه در اواخر بهار و تابستان، توصیه نمیشود. بهترین زمان برای بازدید از این منطقه زیبا، فصلهای خنکتر و نیمه دوم سال است. پاییز و زمستان، با آبوهوای معتدل و مطبوع، زمان ایدهآلی برای سفر به تنگه چاهکوه و جزیره قشم به حساب میآید.
اوایل بهار نیز یکی از زمانهای مناسب برای سفر به این منطقه است. در این فصل، طبیعت قشم بسیار زیبا و دلپذیر است و هوا هنوز چندان گرم نشده است. دمای هوا در این زمان معتدل است و بازدیدکنندگان میتوانند بدون نگرانی از گرمای طاقتفرسا، از زیباییهای تنگه چاهکوه لذت ببرند.
اقامت در سفر به تنگه چاهکوه
هنگام سفر به تنگه چاهکوه، چندین گزینه برای اقامت وجود دارد که بسته به بودجه و ترجیحات مسافران، انتخابهای مختلفی در دسترس است. تنگه چاهکوه حدود ۹۰ کیلومتر با مرکز قشم فاصله دارد، بنابراین اگر قصد دارید در هتلهای جزیره اقامت کنید، باید هر روز مسافتی حدود یک ساعت را برای بازدید از تنگه طی کنید. هتلهای متعددی در شهر قشم و اطراف آن وجود دارند که میتوانید بر اساس نیازهای خود یکی از آنها را انتخاب کنید.
اگر به دنبال اقامتی نزدیکتر به تنگه هستید، گزینه دیگر اجاره خانهها یا سوئیتهای محلی در روستاهای اطراف است. این خانهها معمولاً امکانات مناسبی برای اقامت مسافران فراهم میکنند و امکان تجربه زندگی بومی را نیز به شما میدهند. از طرفی، اقامت در روستاهای نزدیک به تنگه، باعث میشود بتوانید زمان بیشتری را در این منطقه سپری کنید و بدون نیاز به طی مسافت طولانی، از زیباییهای اطراف تنگه لذت ببرید.
اقامتگاههای بومگردی نیز گزینه مناسبی برای مسافرانی هستند که به تجربه اقامت در فضاهای سنتی علاقهمندند. اقامتگاههای بومگردی «آفتاب» و «نچیدار» از جمله این اقامتگاهها هستند که در نزدیکی تنگه چاهکوه واقع شدهاند. اقامتگاه بومگردی نچیدار تنها سه کیلومتر از تنگه فاصله دارد و امکان اقامت راحت و نزدیکی به این جاذبه طبیعی را فراهم میکند.
برای مسافرانی که به طبیعتگردی علاقهمندند و تجربههای ماجراجویانهتری را میپسندند، کمپینگ در اطراف تنگه چاهکوه نیز گزینهای مناسب است. اگرچه باید از امن بودن محیط و فراهم بودن امکانات پایه برای کمپینگ اطمینان حاصل کنید، اما اقامت در دل طبیعت و زیر آسمان پرستاره شبهای چاهکوه تجربهای فراموشنشدنی خواهد بود.
دیدنیهای اطراف تنگه چاهکوه
علاوه بر تنگه چاهکوه، جزیره قشم دارای جاذبههای طبیعی و تاریخی فراوانی است که میتوانید در سفر خود از آنها بازدید کنید. در ادامه به برخی از مهمترین دیدنیهای اطراف تنگه چاهکوه اشاره میکنیم:
دره ستارگان
دره ستارگان یکی از شگفتانگیزترین جاذبههای طبیعی قشم است که تنها با یک ساعت رانندگی از تنگه چاهکوه قابل دسترسی است. این دره با اشکال عجیب و غریب صخرههای خود، فضایی رؤیایی و فرازمینی دارد و افسانههای محلی درباره آن نقل میشود که به اعتقاد مردم، این اشکال بهدلیل برخورد ستارگان با زمین به وجود آمدهاند. دره ستارگان بهخاطر زیبایی بینظیرش، محلی بسیار جذاب برای عکاسی و ماجراجویی است.
جنگل حرا
جنگل حرا یکی دیگر از جاذبههای طبیعی شگفتانگیز جزیره قشم است که در نزدیکی تنگه چاهکوه واقع شده است. این جنگلهای شگفتانگیز که در آبهای شور خلیج فارس رشد میکنند، زیستگاه گونههای متنوعی از پرندگان، ماهیها و دیگر موجودات دریایی هستند. قایقسواری در میان درختان این جنگل و تماشای پرندگان نادر، تجربهای بینظیر برای علاقهمندان به طبیعت و حیات وحش خواهد بود.
غار نمکدان
غار نمکدان، با بیش از ۶ کیلومتر طول، یکی از بزرگترین غارهای نمکی جهان است که در نزدیکی تنگه چاهکوه واقع شده است. دیوارههای این غار از بلورهای سفید نمک پوشیده شده و مناظری شگفتانگیز و بیهمتا را به وجود آوردهاند. بازدید از این غار فرصتی بینظیر برای علاقهمندان به ژئوتوریسم است و مناظر طبیعی منحصربهفرد آن، هر بازدیدکنندهای را مجذوب خود میکند.
جزایر ناز قشم
جزایر ناز که در نزدیکی ساحل قشم قرار دارند، بهدلیل ویژگیهای خاصی که دارند، یکی از محبوبترین مقاصد گردشگری در این جزیره به شمار میروند. این جزایر کوچک تنها در هنگام جزر قابل دسترسی هستند و شما میتوانید با پای پیاده به آنها بروید. جزایر ناز مکانی بسیار زیبا و آرام برای استراحت و تماشای غروب خورشید است.
تنگه چاهکوه کجاست؟
تنگه چاهکوه در جنوب ایران و در قلب خلیج فارس واقع شده است. این تنگه زیبا و دیدنی در جزیره قشم و در نزدیکی روستای چاهوی شرقی قرار دارد. از مرکز شهر قشم، با طی مسافتی حدود ۹۰ کیلومتر میتوانید به این تنگه شگفتانگیز برسید. مسیر دسترسی به تنگه چاهکوه بسیار ساده و هموار است و بهراحتی میتوان با خودرو به آنجا رسید. تنگه چاهکوه بهدلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود و اشکال منحصربهفرد صخرهها، یکی از محبوبترین جاذبههای طبیعی در قشم به شمار میرود.
جمع بندی
تنگه چاهکوه قشم با صخرههای هزارساله و شکلهای عجیبوغریب خود، یکی از زیباترین و شگفتانگیزترین جاذبههای طبیعی ایران بهشمار میرود. این دره بهعنوان بخشی از ژئوپارک قشم دارای اهمیت زمینشناسی، فرهنگی و تاریخی است و تجربهای متفاوت و فراموشنشدنی را به گردشگران ارائه میدهد. حفظ و مراقبت از این میراث طبیعی و فرهنگی برای نسلهای آینده اهمیت فراوانی دارد و همه ما باید در این مسیر سهمی داشته باشیم.
خیلی عالیه
به همه پیشنهاد میکنم حتما از اینجا دیدن کنن