محله عودلاجان ؛قدیمی ترین محله در پایتخت
در این بخش از وب سایت مجله گردشگری تاپ توریست به توضیحاتی درباره محله عودلاجان خواهیم پرداخت. برای شناخت بیشتر این محله در تهران در ادامه با ما باشید.
تهران محله‌های بسیار معروفی دارد که هر کدام حرف زیادی برای گفتن دارند. محله عودلاجان از قدیمی‌ترین و اصیل‌ترین محله‌های تهران است که رنگ و بوی دوران قاجار را می‌دهد. این محله زیبا همچنان بافت خود را حفظ کرده است و بسیاری از گردشگران برای بازدید از آن راهی پایتخت می‌شوند. برای آشنایی با محله عودلاجان تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
آشنایی با محله عودلاجان
محله عودلاجان از قدیمی‌ترین محله‌های اصیل تهران است که در مرکز شهر قرار دارد. این محل از شمال به میدان بهارستان، از جنوب به بازار تهران، از غرب به خیابان ناصرخسرو و از شرق به خیابان پامنار راه دارد. هنگامی که تهران در حال ساخت و آبادانی بود عودلاجان در شمال شرق این شهر قرار داشت و از مناطق مرفه نشین پایتخت به شمار می‌رفت.
این محله متعلق به دوران قاجار است و با وجود ۱۶ مسجد، مدرسه مذهب و روحانیت در آن جاری بود. در زمان‌های قدیم محله عودلاجان از چندین محله کوچکتر تشکیل می‌شد که اقوام و مهاجران گوناگونی در آنها زندگی می‌کردند. محله کلیمیان محل زندگی یهودیان و محله عرب‌ها در ضلع شمال غربی عودلاجان نمونه‌ای از محله‌های آن هستند. همچنین در محله عودلاجان ۲۶۱۹ خانه و ۱۱۴۶ مغازه وجود داشت.
وجه تسمیه محله عودلاجان
عودلاجان از دو واژه عود و لاجی برگرفته شده است که از زبان تاریخی تازی گرفته شده و معنای آن محل تقسیم آب نهر است. در واقع این محله مکانی برای تقسیم هر سرچشمه به شمار می‌رفت و آب را به سمت نواحی پایین سرازیر می‌کرد. همچنین به دلیل حفره‌های زیادی که در این محله وجود دارد به آن محله سرچال نیز می‌گویند. در گذشته عودلاجان از محله‌های دیگر بالاتر قرار داشت و آب نواحی مختلف را تامین می‌کرد.
معماری محله عودلاجان
در دوره قاجار آگوست کارل کرزیژ معلم اتریشی که در مدرسه دارالفنون تدریس می‌کرد نقشه‌ای از محله عودجان طراحی کرد. این محله ۲۰ مسیر و گذرگاه دارد و دنیای شگفت‌انگیزی را پیش روی شما قرار می‌دهد. این محله از کوچه‌های قدیمی و کوچکتری تشکیل می‌شود که دارای شیب‌های باریک هستند و پیاده‌روی لذت‌بخش و متفاوتی را برایتان به ارمغان می‌آورند. خانه‌های اصیل و بازارهای قدیمی همچنان در محله وجود دارند که با تماشای آنها به دوران گذشته سفر خواهید کرد.
همچنین هر گوشه از این محله سوژه نابی برای عکاسی دارد و سبک کلی معماری محله عودلاجان از معماری قاجار برگرفته شده اما به سبک گوناگون تشکیل شده است. برخی از خانه‌ها به سبک اروپایی و تعداد دیگر تلفیقی از سبک اروپایی و سنتی بوده و خانه‌های دیگر به‌صورت کاملاً سنتی ساخته شده‌اند. در این محله شاهد معماری سلطنتی هستید که از اروپا متاثر شده است و بسیار باشکوه به نظر می‌رسد. حدود ۲۰ کنیسه در عودلاجان دیده می‌شود که نشان‌دهنده زندگی یهودیان در این محل است. همین می‌تواند دلیل بر این باشد که سبک اروپایی استفاده شده در عودلاجان به دلیل وجود کلیمیان در این محل بوده است.
بخش‌های دیدنی محله عودلاجان
محله عودلاجان از سه محله مهم ناصرخسرو، پامنار و امامزاده یحیی تشکیل شده است و بخشی از بافت قدیمی شهر را به خود اختصاص می‌دهد. در این محله خانه‌ها و جاذبه‌های تاریخی وجود دارند که عبارتند از:
خانه سید حسن طباطبایی
خانه مدرس یا خانه محمدحسن طباطبایی از دیدنی‌ترین آثار تاریخی عودلاجان است. شهید مدرس از برجسته‌ترین افراد تاریخ سیاسی معاصر ایران است که نمایندگی مجلس را بر عهده داشت و به دستور رضاخان تبعید شد. این خانه در سال ۱۳۹۳ و در حالی که متروکه بود توسط حاج‌محمد انصاری خریداری شد و به دارالقرآن و خانه موزه شهید مدرس تغییر کاربری داد.
همچنین در این محل فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی، پژوهشی و فرهنگی انجام می‌شود. معماری خانه مدرس بسیار زیبا است و معماران از سبک سنتی ایران جهت ساخت آن الهام گرفته‌اند. همچنین آجرکاری، گچبری، حجاری، گره چینی، کتیبه نگاری و نقاشی از زیباترین تزیینات این خانه هستند. امکان بازدید از این خانه همه‌روزه وجود دارد و می‌توانید از آثاری که از شهید مدرس به جا مانده بازدید کنید.
خانه دبیرالملک
یکی دیگر از زیباترین و تاریخی‌ترین خانه‌های موجود در محله عودلاجان خانه یا عمارت دبیرالملک است. دبیرالملک از وزرای دوران قاجار به شمار می‌رود و چندین سال به‌عنوان منشی امیرکبیر فعالیت می‌کرد. قدمت این خانه به بیش از ۱۴۰ سال می‌رسد. برخلاف ساختمان نسبتاً کوچک خانه یک حیاط بسیار بزرگ دارد که به بخش اداری شهرداری تهران تعلق یافته است. در زمان‌های اداری می‌توانید از این خانه بازدید کنید.
عمارت کاظمی
از پرطرفدارترین آثار تاریخی در محله امامزاده یحیی عمارت کاظمی است که در حال حاضر به خانه موزه تهران قدیم تغییر کاربری داده است. خانه کاظمی در لیست آثار ملی کشور قرار دارد، در این خانه یا بهتر است بگوییم موزه ماکت‌هایی از آداب و رسوم و مشاغل مردم تهران در ۱۵۰ سال گذشته در معرض نمایش قرار گرفته‌اند. یکی از جذاب‌ترین بخش‌های این خانه طبقه همکف است که اسناد و کتاب‌های مجموعه تاریخی تهران و معماری هنر در آن نگهداری می‌شوند.
خانه مهرانگیز کامبیز
خانه مهرانگیز کامبیز یا خانه فرهنگ محله امامزاده یحیی از دیگر خانه‌های زیبا و قدیمی در محله عودلاجان است که حدود ۸۳ سال قدمت دارد. این خانه به شخصی به نام مهرانگیز کامبیز تعلق داشت که به برگزاری مراسم‌های مذهبی در آن می‌پرداخت. پس از آن فردی به نام آقا جلال تهرانی این خانه را خریداری کرد و بسیاری آن را با نام خانه آقا جلال تهرانی می‌شناسند. در نهایت این خانه به شهرداری منطقه ۱۵ تهران واگذار شد و جالب است بدانید این خانه لوکیشن فیلمبرداری سریال پدرسالار است.
امامزاده یحیی
از خانه‌های تاریخی که بگذریم نوبت به دیگر مکان‌های دیدنی محله عودلاجان می‌رسد. امامزاده یحیی از امامزاده‌های نام‌آشنا و معروف در پایتخت است، این امامزاده یک‌بار در دوران پهلوی خراب شد و بنای جدید آن شامل قسمت‌های صحن، رواق، ایوان، مسجد، حرم، ضریح، سرداب، گنبد کاشی و سقاخانه می‌شود. امامزاده یحیی دارای یک درخت چنار ۹۰۰ ساله است که ۷ متر قطر دارد و حفره‌های مختلفی روی آن دیده می‌شوند.
مسجد و مدرسه معمارباشی
از دیگر جاذبه‌های محله امامزاده یحیی به مسجد و مدرسه معمارباشی می‌توان اشاره کرد. حاج ابوالحسن اصفهانی بانی این مدرسه در دوران قاجار بود و منصب معمارباشی را به عهده داشت. یکی از برجسته‌ترین شخصیت‌های تاریخی ایران به نام میرزا کوچک خان جنگلی در این مدرسه در رشته طلبگی تحصیل می‌کرد. در سردر مدرسه کتیبه را مشاهده می‌کنید که وقف‌نامه‌ای از موقوفان را به نمایش می‌گذارد که وقف مخارج و نگهداری مدرسه و مسجد شده است.
حمام نواب
اگر علاقمند به تماشای حمام‌های قاجاری هستید حتماً به حمام نواب در محله امامزاده یحیی سر بزنید. این محله نیز لوکیشن بخشی از قسمت‌های فیلم قصر مسعود کیمیایی است. این حمام توسط سارا سلطان خاتون و سارا حاجر خاتون از دختران شخصی به نام نواب ساخته شد. قسمت‌های مختلف این حمام شامل خزینه، سربینه، هشتی، تنظیف گرمخانه، سرویس بهداشتی و استخر هستند. این حمام در سال ۱۳۹۰ توسط شهرداری منطقه ۱۲ تهران، اتحادیه صنایع دستی کشور و سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری وقت پایتخت تغییر کاربری داد و به مرکز صنایع دستی تهران تبدیل شد.
بازارچه عودلاجان
از تماشایی‌ترین بخش‌های محله عودلاجان بازارچه عودلاجان است. این بازارچه سنتی از حجره‌های بسیار مختلف تشکیل شده و به فروش صنایع دستی شهرهای مختلف، پوشاک، کیف و کفش‌های سنتی می‌پردازند. همچنین دارای رستوران‌ها و کافه‌های سنتی است.
حمام کشوریه
از جاهای دیدنی تهران در محله عودلاجان که به یهودیان اختصاص دارد حمام کشوریه یا حمام سلیمانیه است. این حمام از دو بخش مردانه و زنانه تشکیل می‌شود که بخش زنانه حمام کشوریه و بخش مردانه حمام سلیمانیه نامیده می‌شوند. این حمام به‌عنوان اولین حمام عمومی تهران شناخته می‌شود و تزیینات بسیار زیبا شامل آیینه‌کاری، گچبری، آهن‌کاری و منبت‌کاری در آن به کار رفته‌اند. این حمام تا دهه ۸۰ فعال بود؛ اما به یکی از جاذبه‌های تاریخی ارزشمند تغییر کاربری داد و هم اکنون مورد بازدید بسیاری از گردشگران قرار می‌گیرد.
تیمچه اکبریان
از قدیمی‌ترین تیمچه‌های ایران تیمچه اکبریان در محله عودلاجان است. این تیمچه بیش از ۲۶۰ سال قدمت دارد و به‌عنوان اولین بانک و صرافی ایران در دوره قاجار کار خود را آغاز کرد. تیمچه اکبریان به‌عنوان بانک تا اوایل انقلاب اسلامی فعالیت می‌کرد و پس از آن به سفره‌خانه سنتی طهرون قدیم تبدیل شد. این تیمچه مقابل کوچه حکیم در بازارچه عودلاجان قرار دارد و از آثار ملی ایران به شمار می‌رود.
بازدید و اقامت در محله عودلاجان
محله عودلاجان از مناطق گردشگری تهران محسوب می‌شود و همه‌روزه بسیاری از تورهای گردشگری از آن بازدید می‌کنند. این محله بسیار وسیع است و جاذبه‌های دیدنی فراوانی دارد، برای همین زمان قابل توجهی را باید صرف دیدن هر یک از این جاذبه‌ها کنید. در نتیجه پیشنهاد می‌شود در یکی از مراکز اقامتی تهران ساکن شوید و با صبر و حوصله به تماشای جزئیات بپردازید. در نزدیکی محله عودلاجان هتل، هتل‌آپارتمان و مسافرخانه‌های زیادی وجود دارد که هر کدام از قیمت‌ها و خدمات متفاوت برخوردار هستند.
سخن پایانی
در مرکز تهران یکی از زیباترین محله‌های قدیمی یعنی محله عودلاجان قرار دارد که گزینه بسیار خوبی برای گردشگری است. محله عودلاجان بخش‌های بسیار متنوع و گوناگونی دارد که مهمترین آنها را در این مقاله معرفی کردیم. این محله به بسیاری از جاذبه‌های گردشگری تهران نزدیک است و فرصت خوبی را برای مسافران به وجود آورده تا با بسیاری از جاهای دیدنی تهران آشنا شوند.