پارک ملی ساریگل
در این بخش از وب سایت مجله گردشگری تاپ توریست شما را با پارک ملی ساریگل اسفراین آشنا خواهیم کرد. برای آشنایی با این منطقه زیبا در استان خراسان شمالی در ادامه با ما باشید.
اسفراین مرکز شهرستان اسفراین در استان خراسان شمالی می باشد. این شهرستان در حاشیه جنوبی کوه های آلاداغ که خود در امتداد شرقی رشته کوه البرز قرار دارد و در قسمت جنوبی به ارتفاعات جغتای می‌پیوندد. اسفراین دارای نقاط تاریخی فراوانی می‌باشد و بیش از ۲۵ بقعه از بزرگان و امام زادگان در این شهرستان وجود دارد. همچنین این شهر مشاهیر فراوانی را در خود پرورش داده است. یکی از جاذبه های این شهر پارک ملی ساریگل است.
منطقه حفاظت‌شده و پارک ملی ساریگل (Sarigol National Park) در شمال شرقی اسفراین در استان خراسان شمالی قرار دارد. ساریگل منطقه ایست با زیستگاه‌های متنوع کوهستانی، مرتفع و سرد، تپه ماهورهای معتدل و سطح کم جلگه‌ای که در مقایسه با نواحی کوهستانی منطقه از اقلیمی نسبتا گرم تر برخوردار می‌باشد. هرچند نواحی شمالی دارای زمستان‌های سردی می‌باشد که شش ماه از سال پوشیده از برف است.
منطقه حفاظت‌شده ساریگل حدود ۲۲۰۰۰هکتار و پارک ملی آن حدود ۷۰۳۷ هکتار می‌باشد. بخشی از منطقه حفاظت‌شده ساریگل که خود از سال ۱۳۵۲ تحت حفاظت بوده در سال ۱۳۸۱ از آن تفکیک و به پارک ملی ارتقا یافته است. حداقل فاصله آن با نزدیکترین شهر یعنی اسفراین حدود ۸ کیلومتر و حداکثر آن حدود ۳۵ کیلومتر می‌باشد. بجنورد با ۹۰ کیلومتر و سبزوار با ۱۰۵ کیلومتر در فاصله‌های بعدی از این منطقه قرار گرفته‌اند.
تنها سکونتگاه موجود در منطقه، روستای گنجدان با حدود ۳۰ خانوار جمعیت می‌باشد که در شمال منطقه قرار دارد و همچنین علاوه بر روستای فوق مزرعه‌ای به نام ریشی در غرب منطقه و در دره‌ای با همین نام موجود است که در فصل کشاورزی به صورت موقت توسط یک یا دو خانوار مورد سکونت قرار می‌گیرد.
جاذبه های منطقه ساریگل
امروزه این منطقه یکی از مناطق شاخص نه تنها در استان خراسان شمالی، بلکه در سطح کشور است. از شاخص‌ترین جاذبه‌های طبیعی این منطقه می‌توان به آبشار ایزی، رودخانه و دره اردغان، روستای سرچشمه و چشم‌انداز پشت سد اسفراین اشاره کرد.
مهمترین قله های پارک ملی ساریگل
- قله بیل باقلی: ارتفاع از سطح دریا ۲۹۱۶ متر
- قله صیاد: ارتفاع از سطح دریا ۲۴۱۹ متر
- قله کرکزو: قله شرقی‌ترین و مرتفع‌ترین قله ساریگل با ارتفاع ۲۸۹۳ متر از سطح دریا
- قله قوچ قلاقی: ارتفاع از سطح دریا ۲۴۴۱ متر
- قله قره داش: ارتفاع ۱۷۷۵ از سطح دریا متر
مهمترین چشمه‌های منطقه
- آق چشمه (حاشیه شمال غرب منطقه)
- چشمه پولاد (غرب منطقه)
- چشمه چهل مرغ (مرکزی غربی)
- چشمه ترکال (مرکزی شرق)
- چشمه آلبلاغ (مرکز منطقه)
- گاو ارکی (شمال شرق)
- چشمه یاق (جنوب شرق)
- شفتا لستان (شرق منطقه)
- چشمه کلوخی (جنوب شرق)
پوشش گیاهی
بخش زیادی از منطقه حفاظت شده ساریگل از رویشگاه‌های جنگلی مرتفع است که در زیر اشکوب آن مراتع کوهستانی و ییلاقی قرار دارد. پوشش گیاهی منطقه را گیاهان یکساله پهن برگ گرامینه‌ها و گیاهان چند ساله و بوته‌ای و بالشتی تشکیل می‌دهد. در این منطه داروهای گیاهی از جمله گل قاصد، بو مادران، پنیرک، چوبک و… نیز یافت می‌شود.
باریجه مهمترین گیاه با ارزش منطقه ساریگل می‌باشد. گیاه غالب منطقه درمنه می‌باشد که به صورت درمنه دشتی در قسمت جنوبی و درمنه کوهی در کوهستان‌های منطقه دیده می‌شود. پس از درمنه گونه غالب کلاه میر حسن و گون می‌باشد که این دو گونه گیاهی عمدتا در کوهستان‌های شمالی منطقه دیده می‌شوند.
منطقه ساریگل با بیش از ۲۰۰ گونه گیاهی از تنوع نسبتا مطلوبی برخوردار می‌باشد. قسمت عمده گیاهان منطقه را گونه‌های گلدار تشکیل می‌دهد و از بازماندگان گونه شاخص در این منطقه ارس می‌باشد که به صورت تنک تا پراکنده از ارتفاع حدود ۱۶۰۰ متر به بالا در سرتاسر منطقه مشاهده می‌شود. این منطقه از نظر جغرافیای گیاهی در منطقه رویشی ایران تورانی واقع گردیده است. زیستگاه‌های تحت حفاظت منطقه ایران – تورانی علاوه بر جنس‌ها و گونه‌های آندمیک زیاد در مناطق کوهستانی خود، شمار زیادی از گونه‌های حمایت شده و در خطر تهدید مانند گورخر، آهو، جبیر، میش مرغ، هوبره، درنا، دراج، جیرفتی، و انواع پرندگان شکاری با ارزش را تحت پوشش قرار می‌دهد.
گونه های شاخص جانوری
پستانداران
از مجموع پستانداران شناسایی شده در کشور دو گونه خارپشت ایرانی و گوش بلند از راسته حشره خواران، سه گونه خفاش شامل خفاش نعل اسبی کوهستانی، خفاش گوش موشی کوچک و خفاش بال سفید، ۱۱ گونه جونده از راسته جوندگان، ۱۰ گوشتخوار شامل پلنگ، گرگ، شغال، روباه، کفتار، سمور، رودک، زرد پره، گربه وحشی، گربه پالاس و ۵ گونه از زوج سمان در این منطقه زندگی می‌کنند.
خزندگان
دوزیستان ایران در ۶ خانواده، ۹ جنس و ۲۶ گونه و خزندگان ایران را ۲۱ خانواده، ۸۳ جنس و ۲۴۲ گونه تشکیل می‌دهد. در پژوهشی که توسط محمد تقدیسی از بهار ۱۳۸۸ تا پاییز ۱۳۹۰ در پارک ملی ساریگل انجام شده‌است مجموعاً تعداد ۱۵۲۸ نمونه مارمولک، ۲۵۸ نمونه مار، ۱۳ نمونه لاک‌پشت و ۱۷۴ نمونه دوزیست جمع‌آوری و پس از بررسی مریستیک و متریک در زیستگاهشان رهاسازی شدند و در نتیجه منجر شد به شناسایی ۲۴ گونه از ۲۲ جنس و ۱۳ خانواده خزنده و دوزیست.
پرندگان
منطقه ساریگل به علت دارا بودن شرایط کوهستانی مرتفع و وفور منابع آبی و تنوع گیاهی یکی از زیستگاه‌های با اهمیت پرندگان خراسان محسوب می‌شود بطوری‌که از ۵۰۲ گونه پرنده شناخته شده در کشور ۷ گونه یعنی ۳/۱۵٪ پرندگان شناخته شده کشور در این منطقه مشاهده می‌شوند که از این تعداد ۶/۳۷٪ آن مهاجر و ۹٪ آن مهاجر عبوری می‌باشند.
از ۵۰۲ گونه پرنده شناخته شده در کشور ۷ گونه در این منطقه مشاهده می‌شوند. پرندگان این منطقه عبارتند از: پیغوی کوچک، سنقر سفید و خاکستری، عقاب پریا، عقاب دوبرادر، عقاب طلایی، هما، کرکس، لیل، دلیجه، شاه بوف، مرغ حق جنوبی، بحری، بالابان، کبک، تیهو، قرقاول، چاخلق، کوکرشکم سیاه، قمری معمولی، شبگرد معمولی، بادخورک معمولی، زنبورخور، سبزقبا، هدهد، چلچله رودخانه ای، چلچله کوهی، چکاوک، دم جنبانک زرد و ابلق، سنگ چشم دم سرخ، سنگ چشم خاکستری، سار، زاغی، زاغ نوک سرخ، صعوه کوهی، صعوه ابرو سفید، سسک باغی، مگس گیر سینه سرخ، دم سرخ کوهی، کمرکلی بزرگ، سهره یال سرخ، زردپره گونه سفید، زردپره مزرعه، گنجشک سینه سیاه و تعدادی گونه بومی دیگر.
ماهیان
بعضی از انواع ماهی در آب‌های منطقه و مجاور آن از خانواده کپور ماهیان Cobitidae دیده می‌شود که دو گونه Nomalaptuhus و N.Cristatu از جنس Noemacheilus بیشترین فراوانی را دارد.
آدرس: استان خراسان شمالی، 8 کیلومتری شهرستان اسفراین
مقالات گردشگری بیشتر بخوانید:
- شهر تاریخی بلقیس در اسفراین
- بهترین امکان دیدنی جاجرم | Jajarm
- دره شمخال ، یکی از زیباترین دره های ایران | Quchan
- جاذبه های گردشگری و دیدنی بجنورد | Bojnurd
- مکان های دیدنی شهر شیروان | Shirvan