کویر خارتوران
در این بخش از وب سایت مجله گردشگری تاپ توریست شما را با کویر خارتوران آشنا خواهیم کرد. برای آشنایی با این کویر زیبا در سمنان با ما باشید.
بخش عمده‌ای از ایران توسط کویر پوشیده شده است. کویرهای زیبا و اسرارآمیز که چشم‌انداز زیبایی از خود به نمایش می‌گذارند بسیار مورد توجه گردشگران قرار می‌گیرند. کویرهای ایران دارای شهرت جهانی هستند که یکی از آنها کویر خارتوران نام دارد.
این کویر با عنوان آفریقای ایران نیز شناخته می‌شود و در استان سمنان قرار دارد. همچنین از مناطق محافظت شده ایران به شمار می‌رود و با پوشش گیاهی و جانوری منحصربه‌فردی که دارد از مهم‌ترین نقاط گردشگری ایران محسوب می‌شود. در ادامه اطلاعات مفیدی از کویر خارتوران را با شما در میان خواهیم گذاشت.
معرفی کویر خارتوران
کویر زیبا و پهناور خارتوران در شرق استان سمنان واقع شده است و یکی از معروف‌ترین کویرهای ایران محسوب می‌شود. این کویر 1470640 هکتار مساحت دارد و 8 درصد از مساحت کل ایران را به خود اختصاص می‌دهد. همچنین از سه بخش مختلف تشکیل شده که شامل 75 درصد زیستگاه حیات‌وحش، 8 درصد پارک ملی و 17 درصد منطقه حفاظت شده هستند. به دلیل شباهت کویر با صحرای آفریقا آن را با نام آفریقای ایران نیز می‌شناسند و از تنوع طبیعی بالایی برخوردار است. همین طور به‌عنوان بزرگ‌ترین منطقه حفاظت شده ایران به شمار می‌آید و پس از سرنگتی آفریقا دومین ذخیره‌گاه زیست‌کره‌ای دنیا است.
در این کویر بیش از 300 گونه جانوری زندگی می‌کنند و زندگی در آن جریان دارد. خارتوران پوشیده از شن است که با تابش مستقیم آفتاب سوزان تحمل گرما را بسیار سخت می‌کند. با این حال گردشگران زیادی از ایران و جهان به این کویر زیبا سفر می‌کنند و از نزدیک شاهد جریان زندگی در آن هستند.
گونه‌های جانوری کویر خارتوران
تنوع گونه‌های جانوری در خارتوران بسیار بالا است و انواع حیوانات از گونه‌های مختلف در کنار هم زندگی می‌کنند. به طور دقیق 41 گونه پستاندار، 42 گونه خزنده، 167 گونه پرنده، 2 گونه دوزیست و 72 گونه مار در این کویر زندگی می‌کنند. انواع خزندگان مانند انواع لاک‌پشت، بزمجه، سمندر، اسکینک، آگاما، انواع مار نظیر مار جعفری، مار شاخدار ایرانی، گرزه مار و کفچه مار در این کویر به چشم می‌خورند. خارتوران زیستگاه گونه‌های کمیاب است که شامل پلنگ ایرانی، یوزپلنگ آسیایی، گورخر ایرانی، آهو، کل، قوچ، بز، میش، روباه قرمز، کاراکال، جربیل، گربه شنی، کره وحشی، کفتار راه‌راه، هوبره، باقرقره، تیهو، سبزه قبا، اردک بلوطی، حواصیل، زاغ بور، عقاب طلایی، شاهین، شاه بوف، بحری، دلیجه و سارگپه هستند.
گردشگران در سفر به این کویر می توانند به تماشای حیوانات ذکر شده بنشینند و از حیات‌وحش ایران لذت ببرند. همان طور که می دانید، یوزپلنگ‌های آسیایی در حال انقراض هستند و حدود 100 قلاده از آنها در خارتوران محافظت می‌شوند. زاغ بور از پرنده‌های بومی انحصاری ایران است و خارتوران بهترین محل زندگی برای آن محسوب می‌شود.
پوشش گیاهی کویر خارتوران
خارتوران علاوه بر تنوع جانوری از تنوع گیاهی بهره‌مند بوده و گیاهان اعجاب‌انگیزی در آن وجود دارند. پوشش گیاهی این منطقه در نوع خود منحصربه‌فرد بوده و از جمله آنها می‌توان به درمنه، قیچ، گون، گز، تاغ، خارشتر و کاروان‌کش اشاره کرد که بخش وسیعی از کویر را پوشش داده‌اند. در کنار بوته‌های قیچ می‌توانید زاغ بور را مشاهده کنید. اکوسیستم‌های گوناگونی از گیاهان، حیوانات و حشرات در این منطقه به وجود آمده‌اند که به‌خاطر اقلیم، عوارض جغرافیایی پست و دیگر ویژگی‌های خاص کویر هستند.
جاذبه‌های گردشگری کویر خارتوران
در کویر شگفت‌انگیز خارتوران علاوه بر حیات‌وحش جاذبه‌های دیدنی دیگری وجود دارند که اغلب گردشگران از آنها نیز بازدید می‌کنند. این جاذبه‌ها عبارت‌اند از:
روستای قلعه پناه
در کوه‌های مرتفع کویر روستاهای بی‌نظیری وجود دارند که یکی از آنها روستای قلعه پناه است. این روستا بر روی دامنه یک کوه با ارتفاع 2500 متر بنا شده و عنوان دروازه حیات‌وحش خارتوران را به آن نسبت داده‌اند. همچنین از اقامتگاه‌های بوم‌گردی به شمار می‌رود و بسیاری از مسافران در این محل اقامت می‌کنند. در خانه‌های روستا غذاهای محلی با مواد ارگانیک و باکیفیت تهیه می‌شوند و در اختیار گردشگران قرار می‌گیرند. این روستا به نوبه خود جاهای دیدنی زیادی دارد که شامل حمام تاریخی چند صد ساله، درختان کهنسال و قنات‌های پر آب هستند.
روستای دلبر
هنگام عبور از جاده روستای احمدآباد و گردنه کوهستانی با روستای دلبر مواجه خواهید شد که از زیباترین روستاهای کویر خارتوران محسوب می‌شود. در این روستا می‌توانید از نزدیک شاهد گورخرهای ایرانی، بز و کل باشید که به این منظور باید به پاسگاه محیط بانی روستا بروید. همچنین در صورت عکاسی باید مجوز تهیه کنید. در کنار پاسگاه محیط بانی روستا یک قلعه کوچک وجود دارد که در حال حاضر به اقامتگاه بوم‌گردی تبدیل شده است و گردشگران می‌توانند در آنجا به استراحت و صرف غذا و نوشیدنی بپردازند. گورخرهای ایرانی از گونه‌های در حال انقراض هستند و تماشای آنها از نزدیک تجربه بسیار جذاب و خاطره‌انگیزی خواهد بود.
روستای احمدآباد
در کنار ماسه‌های روان خارتوران روستای کویری احمدآباد را مشاهده خواهید کرد که از کنار آن رودخانه کال شور عبور می‌کند. این روستا انتخاب فوق‌العاده‌ای برای کمپ در تپه‌های ماسه‌ای است. گذراندن شب در کویر و دراز کشیدن زیر نور ستارگان رؤیای کویرنوردان است که در روستای احمدآباد می‌توانید آن را تجربه کنید. ناگفته نماند شب‌های کویر بسیار سرد است و باید تجهیزات گرمایشی مناسب داشته باشید. همچنین شایان ذکر است روستای احمدآباد دارای پمپ بنزین بوده و با حرکت در امتداد رودخانه می‌توانید خود را به آن برسانید. قدم زدن بر روی تپه‌های شنی روستا سفر به یاد ماندنی را برایتان به ارمغان خواهد آورد.
روستای رضا آباد
در نزدیکی رمل‌های شنی بزرگ و رودخانه کال شور روستای اسرارآمیز رضا آباد وجود دارد. تپه‌های شنی روستا فاقد هر گونه پوشش گیاهی هستند و پیاده‌روی بر روی آنها در سکوت کویر روحیه‌تان را جلا می‌بخشد. روستای رضا آباد مانند دیگر روستاها دارای اقامتگاه بوم‌گردی است و با اقامت شبانه در آن می‌توانید آسمان درخشان شب کویر را مشاهده کنید. مناطق اطراف روستا برای کمپ مناسب هستند و با داشتن چادر و تجهیزات می‌توانید شب‌ها را زیر آسمان سپری کنید. در این روستا طایفه چوداری در سیاه چادرهای خود زندگی می‌کنند و امکان خرید چادر و محصولاتشان توسط گردشگران وجود دارد.
تفریحات کویر خارتوران
بسیاری از افراد تصور می‌کنند در کویر امکان تفریح وجود ندارد، برای همین از کویرگردی صرف‌نظر می‌کنند. در کویر خارتوران انواع تفریحات خاص و بسیار هیجان‌انگیز را می‌توان تجربه کرد که عبارت‌اند از:
شترسواری
یکی از هیجان‌انگیزترین تفریحات کویر شترسواری است. با مراجعه به روستای رضا آباد می‌توانید از افراد بومی درخواست کنید تا شترهای خود را در اختیار شما قرار دهند و به سواری در کویر بپردازید. همچنین نسبت به دیگر تفریحات مانند آفرود سواری هزینه کمتری دارد. همین طور امکان تهیه محصولات لبنی مانند شیر از شترهای روستا برای گردشگران وجود دارد.
آفرودسواری
سافاری یا آفرود سواری در کویر از تفریحات بسیار مهیجی است که با ماشین‌های مخصوص انجام می‌شود. هنگامی که سوار بر ماشین‌های شاسی بلند یا جیپ‌های روباز هستید از تپه‌های ماسه‌ای با سرعت بالا عبور خواهید کرد. در کویر خارتوران کمپ‌های آفرود سواری وجود دارند و می‌توانید از طریق تماس تلفنی یا اینترنتی اقدام به رزرو بلیط کنید.
موتور چهار چرخ
در کمپ‌های آفرود سواری خارتوران تفریح دیگری به نام موتور چهار چرخ وجود دارد که از بی‌نظیرترین تجربه‌های کویرگردی است. موتورهای چهار چرخ با سرعت بالا از روی تپه‌های ناهموار عبور می‌کنند و هیجان زیادی به دنبال دارند.
پیاده‌روی بر روی شن‌ها
یکی از ساده‌ترین و در عین حال لذت‌بخش‌ترین تفریحات خارتوران پیاده‌روی بر روی شن‌های طلایی است. برای تجربه این تفریح نیازی به پرداخت هیچ هزینه‌ای نیست و شما می‌توانید با درآوردن کفش‌های خود نرمی شن‌ها را احساس کنید. البته در طول روز به‌خصوص ظهر پیشنهاد نمی‌شود بر روی شن‌ها قدم بگذارید چرا که بسیار داغ و سوزان هستند.
عکاسی
عکاسی از تپه‌های شنی و چشم‌اندازهای کویر خارتوران گردشگران را به وجد می‌آورد. وجود سوژه‌های ناب در خارتوران موجب شده بسیاری از عکاسان حرفه‌ای راهی کویر شوند و برای ثبت عکس‌های ویژه از آسمان شب و حیات‌وحش خارتوران نهایت بهره را ببرند.
تماشای آسمان شب
آسمان پرستاره کویر از تفریحات منحصربه‌فردی است که بسیاری از گردشگران را به سمت خود فرا می‌خواند. شب‌های کویر سکوت بسیار خاصی دارد و بهترین زمان برای دور شدن از هیاهوی شهر است. برای آن که بتوانید ستاره‌ها را دقیق در آسمان ببینید بهتر است از روستاها فاصله بگیرید تا نور آنها مانع دیدن ستاره‌ها نشود. البته به یاد داشته باشید نباید خیلی از روستا فاصله بگیرید چرا که ممکن است به دام حیوانات کویر به‌خصوص خزندگان بیفتید.
مسیر دسترسی به کویر خارتوران
کویر خارتوران در شرق استان سمنان و ۱۴۰ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان شاهرود قرار دارد. مسیرهای مختلفی برای دسترسی به این کویر وجود دارند و از استان‌های مختلف می‌توانید به سمت آن حرکت کنید. برای انتخاب مسیر مناسب و کوتاه پیشنهاد می‌شود از اپلیکیشن‌های مسیریابی استفاده کنید. با این وجود در هر جایی از ایران که هستید باید ابتدا خود را به شهرستان شاهرود برسانید و از یکی از مسیرهای زیر به سمت کویر حرکت نمایید:
- مسیر اول: جاده شاهرود-سبزوار از مسیرهای اصلی برای رسیدن به کویر خارتوران است. زمانی که وارد این جاده شدید با عبور کردن از منطقه میامی به سمت بیارجمند بروید. بعد از طی ۴۰ کیلومتر و رسیدن به روستای بیارجمند به جاده روستای خان‌خودی و کاشمر بروید. در نهایت با پیش گرفتن راه روستای قلعه بالا به کویر خواهید رسید.
- مسیر دوم: وارد جاده روستای طرود در شهرستان شاهرود شوید و پس از ۷۰ کیلومتر به سمت روستای بیارجمند حرکت کنید. سپس جاده روستای خان‌خودی و در نهایت روستای قلعه بالا را دنبال کنید تا به کویر برسید.
سخن پایانی
سفر به استان سمنان و کویرگردی در کویر خارتوران به تمام گردشگران از سراسر کشور پیشنهاد می‌شود. با مشاهده جاذبه‌های دیدنی خارتوران و گونه‌های جانوری آن تجربه هیجان‌انگیزی کسب خواهید کرد و خاطرات خوشی را برای خودتان رقم خواهید زد.
الی گشت