هگمتانه همدان
در این بخش از وب سایت مجله گردشگری تاپ توریست درباره هگمتانه همدان صحبت خواهیم کرد. برای آشنایی با شهر تاریخی در استان همدان در ادامه با ما همراه باشید.
هگمتانه، پایتخت مادها، پایتخت تابستانی هخامنشیان، و ساتراپ‌نشین ماد از هخامنشیان تا ساسانیان بود. یونانیان هگمتانه را اکباتان (Ecbatana) می‌خواندند. این شهر کهن، نخستین پایتخت ایران بوده و به همراه آتن در یونان و رم در ایتالیا، از معدود شهرهای باستانی جهان است که همچنان زنده و مهم مانده است.
هرودوت این شهر را ساخته دیااکو دانسته و گفته است که هفت دیوار داشته که هر کدام به رنگ یکی از سیاره‌ها بوده‌اند. دانشنامه ایرانیکا بنیانگذاری ماد را سال ۷۰۸ پیش از میلاد به مرکزیت هگمتانه و توسط دیاکو ذکر می‌کند.
هگمتانه شهری تاریخی در مرکز شهر همدان است که بیش از ۳۰۰۰ سال قبل تاسیس شده و از آثار گرانبهای ایران باستان به حساب می آید. شهر تاریخی هگمتانه در لیست آثار ملی ایران قرار دارد و بودن آن بر روی تپه ای گسترده باعث شده که به تپه هگمتانه معروف شود.
این تپه در استان همدان، در داخل شهر همدان امروزی و در دو طرف خیابان اکباتان قرار گرفته است. وسعت تپه‌ی مذکور که از آن به عنوان پهناورترین تپه‌ی باستانی ایران یاد می‌شود، بالغ بر ۳۰ هکتار است که با توجه به احتساب قسمت‌هایی که در گذشته بخشی از تپه‌ی باستانی بوده ولی به دلیل ساخت‌وسازهای صورت گرفته‌ی امروزی به عمارات مسکونی تبدیل شده است، از ۴۰ هکتار نیز تجاوز خواهد کرد.
هم اکنون نخستین موزه‌ی فضای باز همدان در یک طبقه با مساحت 600000 متر مربع در تپه تاریخی هگمتانه وجود دارد که آثار سنگی، سفالی و فلزی فراوانی از دوره‌های ماد، هخامنشی و اشکانی در آن نگهداری می‌شود.
باستانشناسان و کاوشگران تاریخی در طی حفاری‌هایی که در این تپه انجام دادند به شهر بزرگی که به صورت شطرنجی طراحی و ساخته شده بود برخوردند که در آن ساختمان‌ها مشابه و قرینه هم احداث شده بود. بیشترین مصالح به کار رفته در تپه هگمتانه خشت خام بوده و در بخش‌هایی از آن نیز آجر به کار برده شده است.
تاریخچه
با توجه به موقعیت و منابع استراتژیک هگمتانه، این محوطه احتمالا پیش از هزاره یکم پیش از میلاد اشغال شده بود، هرچند که شواهد تاریخی و باستان‌شناختی در این مورد وجود ندارد. بنا به گفتهٔ هرودوت، هگمتانه در اواخر سده هشتم پیش از میلاد به عنوان پایتخت مادها توسط دیاکو برگزیده شد.
هرودوت مجتمع شاهانه شامل قصر، خزانه‌داری و اقامت‌گاه نظامی که بر روی تپه‌ای ساخته شده بودند را توصیف می‌کند و می‌گوید که این مجتمع توسط هفت دیوار متحدالمرکز که هر دیوار داخلی از دیوار بیرونی بلندتر بود و بر آن اشراف داشت، ساخته شد.
با وجود دو سده درگیری در سرزمین‌های مادی مرکز زاگرس، آشوریان هیچ‌گونه گزارش روشنی از هگمتانه ارائه نداده‌اند و ممکن است که آن‌ها هرگز در شرق الوند پیش‌روی نکرده باشند. سنت‌های قدیمی دیگری، منش شهر هگمتانه را به سمیرامیس افسانه‌ای یا به جمشید نسبت می‌دهند.
در حفاری های انجام شده در شهر هگمتانه آثار تاریخی و مهمی کشف شده که از میان آن ها لوح های طلا که بر روی آن ها نوشته هایی به خط میخی حکاکی شده از اهمیت خاصی برخوردار است.
از دیگر آثار به دست آمده از حفاریهای تپه هگمتانه که شهرت جهانی دارند، برای مثال لوحی است که در اکتشاف‌ها به دست آمده که با طلای اصل ساخته شده و نوشته‌ای به خط میخی که قدمت آن به دوران حکومت هخامنشیان باز می‌گردد بر روی این لوح اینطور نوشته شده است “آریامنه شاه بزرگ، شاه شاهان شاه پارس پسر چئیش پیش شاه نوه هخامنش. آریامنه شاه می‌گوید: این کشور پارس که من دارم و دارای اسب‌های خوب و مردان نیک است، اهورامزدا آن را به من داده است. از مرحمت و لطف اهورامزدا من شاه این کشور هستم. آریامنه در نوشته عنوان می کند که : اهورامزدا مرا یاری کرد.
همچنین ادامه کاوش‌ها، بخش‌هایی از حصار عظیم شهر به قطر ۹ متر و ارتفاع ۸ متر را آشکار ساخته‌است. این حصار در فواصل معین، دارای برجهای عظیم بوده، که هگمتانه قدیم را دربرمی‌گرفته است.
به‌طور کلی در یکصد سال اخیر باستانشناسان داخلی و خارجی بارها این تپه را حفاری کرده‌اند. ضمناً در طول حفاریهای انجام شده، آثار ارزشمند و بی‌نظیری کشف گردیده، که اغلب متعلق به دوران هخامنشیان و نیاکان آنهاست.
آدرس: استان همدان، همدان، خیابان اکباتان
ساعت بازدید: همه روزه از ساعت 08:00 تا 21:00
هزینه بازدید: 3000 تومان
مقالات گردشگری بیشتر بخوانید: