جراحی بینی یا رینوپلاستی عمل تغییر شکل بینی با هدف زیباسازی بینی و با حفظ عملکردهای طبیعی آن است. رینو به معنای بینی و پلاستی به معنای تغییر شکل دادن است. رینوپلاستی یا جراحی بینی به عملی گفته می‌شود که در آن، جراحی با در نظر گرفتن ملاحظاتی از قبیل عدم ایجاد مشکلات تنفسی، اقدام به زیباسازی و انجام تکنیک های جراحی پلاستیک و جراحی زیبایی بینی با هدف تغییر شکل و بهبود ظاهر بینی می‌نماید.
دلایل جراحی رینوپلاستی
افراد برای ترمیم بینی خود بعد از آسیب دیدگی، برای اصلاح مشکلات تنفسی یا نقص هنگام تولد، یا به دلیل اینکه از ظاهر بینی خود ناراضی هستند، جراحی زیبایی بینی انجام می‌دهند.
تغییراتی که ممکن است جراح شما از طریق جراحی زیبایی بینی به بینی شما وارد کند شامل موارد زیر است:
- تغییر اندازه
- تغییر زاویه
- صاف کردن برآمدگی بینی
- تغییر شکل نوک
- باریک شدن بینی
اگر می‌خواهید جراحی بینی را برای به دست آوردن زیبایی صورت خود انجام دهید، باید منتظر بمانید تا استخوان بینی شما به طور کامل رشد کند.
برای دختران، این حدود ۱۵ سالگی است. پسران ممکن است هنوز کمی بزرگتر شوند. اما اگر به دلیل اختلال در تنفس جراحی می‌شوید، جراحی زیبایی بینی در سنین پایین تر قابل انجام است.
عوامل موثر در نتیجه جراحی رینوپلاستی
به طور کلی نتیجه جراحی بینی به عوامل مختلفی بستگی دارد انتخاب جراح از مهم ترین مواردی است که شما باید مد نظر قرار دهید، زیرا تخصص و تجربه و تبحری که جراح در اختیار دارد میتواند ناقص‌ترین بینی را به زیباترین شکل ممکن تبدیل نماید. از این رو دقت در انتخاب جراح بسیار حائز اهمیت می‌باشد در موارد دیگر میتوان میزان تاثیرپذیری عوامل را مد نظر قرار داد عوامل مهمی مانند موارد زیر:
میزان انعطاف پذیری و جنس پوست
هرچه پوست صاف‌تر و زیباتر باشد و از انعطاف پذیری خوبی برخوردار باشد، تغییرات ایجاد شده درد تیغه بینی را به خوبی نشان می‌دهد و ظاهر بینی بعد از عمل بسیار زیبا و ایده آل خواهد شد.
نوع بینی
همانطور که می‌دانید نوع بینی در نتیجه آن تاثیر گذار خواهد بود، بنابراین تفاوت بسیاری در نتایج جراحی بر روی بینی های استخوانی نسبت به بینی‌های گوشتی وجود دارد.
به طور کلی بینی‌های استخوانی از ساختار محکم‌تر و غضروف‌های مقاومت ری برخوردار هستند که دست جراح برای ایجاد تغییرات بازتر خواهد بود.
وجود مشکلات ذاتی در ساختار بینی
در برخی از افراد به صورت ذاتی انحراف شدید در تیغه بینی و یا عدم تقارن در سوراخ‌ها وجود دارد که در طی جراحی بینی به صورت نسبی قابل درمان خواهد بود ،در صورتی که تفاوت سوراخ‌های بینی بسیار زیاد باشد ممکن است نتیجه عمل نیز تحت تاثیر قرار بگیرد. اگر مشکل قابل حل نباشد در مشاوره‌ها به شما اعلام می‌شود.
انواع بینی
به طور کلی انواع بینی را به دو گروه بینی استخوانی و بینی گوشتی تقسیم می‌کنند :
بینی گوشتی
بینی‌های گوشتی معمولا دارای پوست ضخیم‌تر می‌باشند ، در بینی‌های گوشتی معمولا پوست چرب بوده و پهنای آنها معمولا بین 8 الی 10 میلی‌متر می‌باشد و پره‌های بینی اغلب پهن می‌باشد .
در بینی‌های گوشتی به دلیل باقی گذاشتن خط برش نمی‌توان پوست را برداشت، اما در بخش داخلی با برداشتن چربی‌ها میتوان نوک بینی را نازک نمود .
بینی های استخوانی
بینی استخوانی به بینی‌های گفته می‌شود که روی پل بینی برآمدگی وجود دارد، این برآمدگی به گونه‌ای است که سایر اجزاء صورت را تحت شعاع قرار می‌دهد .
در جراحی بینی‌های استخوانی برداشتن برآمدگی بینی انجام می‌شود ، دراین نوع بینی‌ها قوز پشت بینی را جراح بینی خوب از بین می‌برد و به اصلاح آن می‌پردازد .
روش‌های عمل جراحی رینوپلاستی
عمل جراحی بسته بینی
در عمل جراحی بسته بینی، جراح برای دست‌یابی به استخوان و غضروف بینی، شکاف کوچکی در بینی ایجاد می‌کند. این عمل به وسیله یک ابزار جراحی انجام می‌شود. این ابزار از طریق شکاف داخلی ایجاد شده که پوست را از ساختار بینی جدا می‌کند وارد بینی شده و سپس غضروف و استخوان به وسیله آن برداشته می‌شود. زمانی که استخوان و غضروف برداشته شد، شکل مطلوب ایجاد می‌شود. سپس بافت بینی روی ساختار جدید قرار داده شده و شکاف داخلی بسته شده تا عمل جراحی تمام شود.
عمل جراحی باز بینی
در عمل جراحی باز بینی یک شکاف روی بینی ایجاد شده و نوستریل‌ها یا سوراخ‌های بینی از هم جدا می‌شوند تا جراح به استخوان و غضروف‌های بینی دست یابد. این روش بسیار پیچیده‌تر از عمل جراحی بسته بینی است اما زمانی که هدف، انجام تغییرات اساسی در بینی باشد این روش بسیار مناسب‌تر است. در هر دو روش زمانی که بازسازی بینی کامل شد، روی بینی بسته می‌شود. ساختار جدید و مسیر عبور هوا در بینی به وسیله مواد ابری یا اسفنجی نگه داشته می‌شوند. همچنین اسپلیت‌های خارجی به منظور تسریع فرایند بهبودی روی بینی قرار داده می‌شوند تا شکل جدید بینی را حفظ کنند.
مراقبت‌های پیش و پس از عمل رینوپلاستی
بعد از انجام عمل بینی پلاستیک باید در تخت استراحت کنید، آن هم در حالتی که سرتان بالاتر از قفسه سینه قرار بگیرد تا خونریزی و ورم کمتر شود.
همچنین ممکن است که جراح برای محافظت و حفظ شکل بینی برایتان اِسپلینت یا گچ بینی بگذارد که نوعی قالب پلاستیکی است و معمولا باید حدود یک هفته تحملش کنید. شاید به خاطر ورم یا اِسپلینت‌‌هایی که طی جراحی داخل بینی می‌‌گذارند احساس گرفتگی و پُری در بینی داشته باشید. در بیشتر موارد پانسمان‌های داخلی باید یک تا هفت روز بعد از جراحی باقی بمانند.
مقداری خونریزی و تخلیه‌ی مخاط و خون کهنه تا چند روز بعد از عمل یا پس از برداشتن پانسمان‌ها طبیعی است. شاید جراح برایتان در قسمت زیر بینی پد قطره گیر بگذارد.
این پد درواقع تکه ای گاز پانسمان کوچک است که زیر بینی می‌‌چسبانند تا تخلیه‌‌ها را به خود جذب کند. باید این گاز را طبق دستور پزشک عوض کنید و نباید خیلی هم سفت به بینیتان ببندید.
برای کاهش احتمال خونریزی و ورم و برای اینکه عوارض عمل بینی تان کمتر باشد شاید جراح تان صلاح ببینید که موارد زیر را در هفته‌های بعد از عمل رعایت کنید:
- از فعالیت‌‌های شدید مثل ورزش‌های هوازی و دویدن و به‌طورکلی جست‌وخیز شدید خودداری کنید.
- زمانی که روی بینیتان پانسمان دارید، در وان حمام کنید و زیر دوش نایستید.
- فین نکنید.
- مواد غذایی پرفیبر مثل میوه و سبزیجات بخورید تا یبوست نگیرید، زیرا یبوست باعث می‌شود که زور بزنید و به محل جراحی فشار بیاورید.
- از ابراز شدید احساسات با صورت مثل لبخند زدن یا خندیدن خودداری کنید.
- دندان‌هایتان را آرام مسواک بزنید تا لب بالایی تان کمتر حرکت کند.
- لباس‌‌هایی بپوشید که از جلو بسته می‌شوند تا مجبور نباشید لباستان را از سر بپوشید یا دربیاورید.
- ضمنا نباید تا حداقل چهار هفته بعد از جراحی عینک آفتابی یا طبی روی بینیتان بگذارید، چرا که عینک میتواند به بینی فشار وارد کند. درعوض میتوانید از عینک‌هایی استفاده کنید که روی پل بینی قرار نمی گیرند. یا حتی میتوانید عینک تان را با یک تکه چسب به پیشانی بچسبانید.
ممکن است دو تا سه هفته بعد از عمل بینی دچار ورم یا تغییر رنگ موقتی پلک شوید. اما ورمِ خود بینی کمی طول می‌کشد تا بخوابد. برای اینکه ورم تان زودتر رفع شود، بهتر است سدیم مصرفی تان را کاهش بدهید.
حتما به توصیه‌هایی که جراح پلاستیک، به‌طور ویژه برای شما در نظر گرفته است توجه کنید. با این حال پیش از عمل به این نکات حتما توجه کنید:
- چند هفته پیش از جراحی، مصرف دخانیات را کنار بگذارید.
- چند روز قبل از عمل بینی، قرص‌های ضد انعقاد خون مانند آسپرین را قطع کنید.
- شب قبل از عمل حمام کنید.
- صبح جراحی ناشتا باشید.
- لباسی بپوشید که پس از جراحی نیاز نباشد از سر، به تن کنید. پیراهن دکمه دار مناسب‌تر است.
- پس از انجام عمل بینی، باید تمام تلاش خود را به‌کار گیرید که هیچ فشاری به بینی وارد نشود؛ هیچ تماسی با بینی ایجاد نشود و پانسمان و چسب بینی از جای خود جدا نگردد.
به‌طور کلی باید موارد زیر را رعایت کنید تا به بهترین نتیجه جراحی خود دست پیدا کنید:
- درد، ورم و کبودی صورت و پیرامون چشم کاملا طبیعی است. نگران نباشید؛ به مرور رفع خواهد شد.
- اگر دچار خونریزی موقت شدید، نگران نباشید و با یک گاز استریل، سوراخ بینی را بپوشانید.
- پانسمان چرب درون بینی پس از ۳ روز برداشته می‌شود.
- آتل روی بینی نیز پس از ۷ تا ۱۰ روز برداشته می‌شود.
- تا دو هفته سر خود را بالا نگهدارید. حتی هنگام خواب نیز چند بالش زیر سر خود بگذارید.
- تا دو هفته بیشتر غذاهای آبکی بخورید؛ از گاز زدن و بیش از اندازه باز کردن دهان خودداری کنید. همچنین از نی برای نوشیدن به هیچ وجه استفاده نکنید.
- کبودی و ورم تا دو هفته آرام آرام از بین می‌رود. میتوانید تا سه روز اول از کمپرس سرد و سپس از کمپرس گرم استفاده کنید
- ۳تا ۴ هفته فین نکنید، با دهان باز عطسه کنید و از انجام هر گونه ورزش و فعالیت بدنی سنگین بپرهیزید.
- میوه و سبزیجات، به ویژه میوه آناناس (نه کمپوت آن) زیاد مصرف کنید.
- روش درست چشب زدن بینی را از جراح خود بیاموزید و به دقت اجرا کنید.
مزایا رینوپلاستی
یکی از قابل توجه‌ترین مزایای این عمل افزایش اعتماد به نفس است. قسمت‌هایی از بینی که باعث ناراحتی و ناخشنودی شما است اصلاح شده و شما میتوانید با کمک تغییرات ایجاد شده، راحت‌تر و خوشحال‌تر باشید. احساس جذاب بودن به شما کمک می‌کند تا اعتماد به نفس بیشتری داشته باشید و نسبت به خودتان نگاه مثبت‌تر و بهتری پیدا کنید.
عوارض رینوپلاستی
بینی زینی شکل: بینی زینی شکل از نخستین عوارض جراحی نادرست بینی است. این عارضه در اثر برداشتن بیش از اندازه قوز استخوانی- یا غضروفی ( در نیمة پایینی بینی)- ایجاد می‌شود.
بدشکلی هشت‌مانند: بدشکلی هشت مانند در فاصله هرم استخوانی و غضروفی را از عوارض دیگر عمل جراحی بینی است . شکاف عمیق اسکلت استخوانی و غضروفی بینی در اثر برداشتن بیش از اندازه بافت‌های حمایت کننده بینی حالتی ایجاد می‌کند که در آن، بینی از روبه رو مانند عدد هشت به نظر می‌رسد.
فرورفتگی‌های پره‌های بینی: معمولاً این عارضه به دنبال برداشتن غضروف‌های پره‌های بینی برای جمع کردن نوک بینی روی می‌دهد.
پره وسطی تو کشیده شده بینی: در حالت طبیعی از نظر معیارهای زیبایی بینی، در نمای نیمرخ، پره وسطی بینی باید خود را در ورای پره‌های جانبی بینی نشان دهد. در صورت برداشتن غضروف‌های تیغه میانی، این پره به داخل بینی کشیده می‌شود. این حالت، نمودی غیرطبیعی از نیمرخ بینی به دست می‌دهد.
برداشته شدن پوست پره‌های بینی: در مواردی که قسمت زیادی از پره‌های بینی برداشته شود، به دلیل صاف شدن چین بین بینی و صورت، امکان دارد اثر بخیه‌ها بر روی پوست صورت نمایان شود،تنگی بیش از اندازه سوراخ‌های بینی موجب مشکلات تنفسی از راه بینی نیز خواهد شد.
بالا رفتن بیش از اندازه نوک بینی و بینی خوکی: برداشتن بیش از اندازه بافت‌های غضروفی و پوست قسمت پایینی بینی، امکان دارد موجب بالا رفتن بیش از حد نوک بینی و در نتیجه، نمای بینی خوکی شکل شود.
باریک شدن بیش از حد نوک بینی: نوک بینی از نظر اصول زیبایی، پهنایی متناسب با قسمت‌های بالایی دارد. در صورت باریک شدن بیش از حد نوک بینی، تناسب بین دو بخش بالایی و پایینی بینی و نیز پره ها به هم میخورد و بخش بالایی و پره ها پهن‌تر به نظر می‌رسند. معمولاً چنین حالتی مشکلات تنفسی را نیز به دنبال خواهد داشت.
گشاد شدن مویرگهای روی پوست بینی: ممکن است مویرگهای روی پوست بینی، هم در بخش بالایی بینی و هم در قسمت نوک بینی گشاد شوند، در این حالت مویرگهای زیادی بر روی پوست نوک بینی نمایان می‌شوند.
از دست دادن پوست نوک بینی: از دست دادن پوست نوک بینی را از تأسف بارترین عارضه‌های جراحی پلاستیک بینی است.
خطرات جراحی رینوپلاستی
همه جراحی‌ها خطرات زیادی دارند، از جمله عفونت، خونریزی یا واکنش بد در بیهوشی. جراحی زیبایی بینی همچنین ممکن است خطر ابتلا به شما را افزایش دهد:
- مشکلات تنفسی
- خون دماغ
- بی حسی بینی
- بینی نامتقارن
- زخم‌ها
- گاهی اوقات، بیماران از جراحی خود راضی نیستند.
- اگر می‌خواهید یک عمل جراحی دوم انجام دهید، باید صبر کنید تا بینی شما قبل از عمل دوباره بهبود یابد. این ممکن است یک سال طول بکشد.
قابل ذکر است که انجام جراحی بینی نیازمند گذراندن دوره‌های مختلف و دانش و تخصص کافی می‌باشد، زیرا در صورت عروق و اعصاب مهمی وجود دارند که آسیب به آنها می‌توانند مشکلات جبران ناپذیری فاکنشنال و ظاهری را برای بیماران ایجاد کنند.
دکتر رضا امیرزرگر متخصص جراحی فک، صورت و زیبایی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزکشی تهران و عضو انجمن جراحان فک و صورت ایران با مهرات، تجربهو تخصص و همچنین با تجهیزات و امکانات لازم جهت انجام اینگونه جراحی‌ها در این زمینه به بیماران خدمت رسانی می‌کند.
الی گشت