مسجد جامع سنندج
در این مطلب از مجله گردشگری تاپ توریست شما را با مسجد جامع سنندج (مسجد دارالاحسان) آشنا خواهیم کرد. در ادامه همراه ما باشید.
مسجد جامع سنندج ترکیبی از مسجد و مدرسه می باشد و یکی از باشکوه ترین نمونه های معماری ایرانی – اسلامی دوره قاجار است که در بافت سنتی شهر سنندج قرار دارد. این مسجد توسط حاکم وقت سنندج در آن زمان یعنی فردی به نام “امان الله خان اردلان” و با نظارت مستقیم فتحعلیشاه قاجار ساخته شده است.
در این مسجد یک مدرسه علوم دینی هم وجود دارد. از این رو ۱۲ حجره برای طلاب علوم دینی در اطراف حیاط مسجد بنا شده است. نمای ورودی این حجره ها نیز توسط کاشی کاری های زیبا تزئین شده اند.
تاریخچه مسجد جامع سنندج
مسجد جامع سنندج در سال ۱۲۲۸ هجری، در دوران فتحعلی شاه قاجار و به دستور امان الله خان اردلان، از والیان بزرگ کردستان، احداث شده است. با توجه به برخی متون تاریخی، هنگامی که حکومت مرکزی ایران به‌دلیل ضعف و ناتوانی، احاطه کاملی بر اوضاع کردستان نداشت، خانه پاشا، از حاکمان تحت سلطه دولت عثمانی، از کرکوک به کردستان آمد. وی حاکم وقت آن زمان، علی قلی خان را مجبور ساخت به اصفهان نقل مکان کند.
خانه پاشا هنگام حضور در کردستان، عماراتی از جمله مسجد، مدرسه، دو منار بلند و سازه‌های دیگری را در سنندج احداث کرد. پس از اتمام حکومت وی، این بناها به دست والیان پادشاهان صفوی در کردستان ویران شد و از بین رفت. امان‌الله خان نیز دو منار رفیع بازمانده از مسجد دوران صفویه را تخریب کرد و بنای آن به‌طور کامل از بین رفت. بدین‌ترتیب به نظر می‌رسد مسجد جامع سنندج بر شالوده همان مسجد عهد صفویه، ساخته شده است.
تمامی هزینه‌های مربوط به تعمیرات و نگهداری مدرسه، هزینه تحصیلی طلبه‌ها و دستمزد مدرسین مسجد جامع سنندج به دستور امان‌الله خان اردلان، با استفاده از درآمد باغ‌های روستای خلیچیان واقع در شمال سنندج، تامین و پرداخت می‌شد.
معماری مسجد
این مسجد باشکوه ترین و زیباترین مسجد استان کردستان، به لحاظ سبک معماری و تزیینات وابسته به معماری است. مسجد جامع سنندج در بافت قدیم و در مجاورت و نزدیکی قلعه حکومتی قرار داشته است.
از جمله ویژگی‌های بارز این مسجد استفاده از عالی‌ترین مصالح ساختمانی در ساخت و تزیینات آن است، که با کاشیکاری خشتی وسیعی توام با کتیبه و نوشته همراه است و در متن کتیبه‌ها هریک به مضمون خاصی اشاره شده است. استفاده از آیات قرآنی در سطح وسیعی از نماها، ستون ها و دیوارهای داخلی و خارجی مسجد به وفور دیده می‌شود.
مسجد جامع دارای یک حیاط ، شبستان ستون‌دار و دو ایوان است که یکی رو به شرق و دیگری رو به سمت قبله، حجره ها، مدرسه‌ها، مدخل ورودی، راهروهای جانبی، فضای مرده‌شوی خانه و دو مناره این بنا روی ایوان رو به شرق ضلع غربی حیاط مدرسه ساخته شده است.
ایوان رو به شرق مسجد که در ضلع غربی حیاط مدرسه قرار دارد، علاوه بر عملکرد یک ایوان با شکوه، مدخل ورودی به داخل شبستان مسجد است. در نمای بیرونی ایوان‌های شرقی و جنوبی مسجد، آیات بسیاری به کار برده شده است.
این مسجد دارای 24 ستون سنگی با سر ستون‌های مزین به مقرنس کاری است. بدنه این ستون‌های سنگی به طور قابل توجهی با تزیینات طنابی شکل حجاری شده و در روی پایه آن‌ها طرح گل و بوته نقش بسته است و در بخش فوقانی آن ها از آیات و سوره های مختلف ولی متناسب استفاده شده است.
از دیگر تزئینات زیبای این مسجد – مدرسه می توان به آجر های لعاب داده شده این مجموعه اشاره کرد که با تبحر خاصی در کنار کاشی ها قرار داده شده اند و در قسمت حیاط این مجموعه به صورت گره چینی نمونه هایی از تزینات این بنا را می توان به وفور دید همچنین استفاده از چوب های تزیینی در پنجره ها که به صورت فخر و مدین در حجره ها اجرا شده است نمونه‌هایی از تزیینات این مسجد – مدرسه است.
تزئینات سنگی ستون ها نیز یکی دیگر از شاخص های این بنا می باشد نوع حجاری‌های صورت گرفته بر روی سنگ‌ها و همچنین مقرنس‌های سنگی که بر روی سر ستون اجرا شده است درون مسجد را بسیار زیبا کرده است در کنار این گچبری‌های قوس‌های درونی این بنا نیز یکی دیگر از شاخص های این مسجد – مدرسه است.
دسترسی
مسجد جامع سنندج در ضلع شمالی خيابان امام قرار دارد. با استفاده از وسایل نقلیه عمومی یا خودروی شخصی می‌توانید به این مکان دسترسی داشته باشید. پایانه اتوبوس‌رانی ناصر خسرو در فاصله کمتر از یک کیلومتری مسجد قرار دارد. در فواصل حدودا یک کیلومتری مسجد جامع نیز پارکینگ‌های عمومی واقع شده است که در صورت استفاده از خودروی شخصی می‌توانید در آن‌ها پارک کنید.