گردشگری سلامت
حوزه‌هایی که می‌توانند تاثیر زیادی در توسعه گردشگری داشته باشند، گردشگری سلامت ، گردشگری خوراک و گردشگری مذهبی می‌باشند.
صنعت گردشگری با داشتن زیر شاخه‌های مختلف، در زمینه ایجاد اشتغال و ایجاد تغییرات مثبت در وضعیت اقتصادی به یک صنعت بسیار ارزشمند تبدیل شده است. در میان حوزه‌های مختلفی که صنعت گردشگری ایجاد کرده، گردشگری سلامت از توجه ویژه‌ای برخوردار است. برای آشنایی بیشتر با گردشگری سلامت با ما همراه باشید.
گردشگری سلامت چیست؟
تعاریف مختلفی برای گردشگری سلامت (Medical tourism) وجود دارد اما سازمان جهانی گردشگری (WTO) گردشگری سلامت را این گونه بیان می‌کند:
گردشگری سلامت (گردشگری پزشکی یا توریسم درمانی) یعنی استفاده از خدماتی که باعث ایجاد تغییرات مثبت در روحیه و رفتار انسان‌ها می‌شود. این تغییرات می‌تواند شامل تغییرات آب‌وهوایی برای مدت زمانی بیشتر از ۲۴ ساعت و کمتر از یک سال و به دور از محل زندگی و سکونت افراد باشد.
این نوع گردشگری چگونه و از کجا شکل گرفت؟
این نوع گردشگری از دوران روم باستان وجود داشته است و پس از آن در برخی از کشورهای اروپایی نیز شکل گرفت. نکته جالبی که در حوزه گردشگری سلامت وجود دارد این است که در تمام دوران‌ها انسان تمایل بسیار زیادی به استفاده از چشمه‌های آب معدنی و آب گرم داشته و دارند. به همین دلیل برخی از چشمه‌های آب گرم و آب معدنی همیشه محلی مناسب برای تفریح گردشگران هستند.
به عنوان مثال از زمان‌های قدیم در آمریکا چشمه آب گرمی به نام ساراتوگاست وجود دارد که از حدود ۲۰۰ سال پیش تبدیل به یک منطقه تجاری در زمینه گردشگری شده است که خدمات اقامتی و پذیرایی مناسبی به توریست‌ها ارائه می‌هد.
با گذشت زمان، این نوع گردشگری شکل تازه‌ای به خود گرفت و علاوه بر ارائه خدماتی مثل استفاده از چشمه‌های آب گرم و اقامت در فضایی با آب‌وهوای مطبوع، خدمات پزشکی به آن اضافه شد. در واقع امروزه بسیاری از افراد برای دریافت خدمات پزشکی به سراغ گردشگری سلامت می‌روند.
گردشگری سلامت دارای چند زیرشاخه است؟
به طور کلی گردشگری سلامت دارای سه زیر شاخه است:
۱- گردشگری پزشکی یا Medical Tourism:
گردشگری پزشکی همان طور که از نامش پیدا است، افراد مختلف برای درمان بیماری خود و یا انجام عمل‌های جراحی سفر می‌کنند. در گردشگری پزشکی بیماران با هزینه‌های نسبتاً مناسبی می‌توانند مراحل درمان خود را دنبال کنند.
گردشگری پزشکی مهم‌ترین و حساس‌ترین بخش از حوزه گردشگری است زیرا با جان و سلامت گردشگران در ارتباط است. تنها چیزی که می‌تواند باعث رونق صنعت گردشگری پزشکی در یک کشور شود، خدمات پزشکی و زیرساخت درمانی است.
۲- گردشگری طبیعت درمانی یا Curative Tourism:
در گردشگری طبیعت درمانی، گردشگران به جایی سفر می‌کنند که خدمات درمان طبیعی برای بیماران وجود دارد. در طبیعت درمانی گردشگران از منابع طبیعی مانند چشمه‌های آب گرم (اسپاها)، دریاچه نمک، آفتاب، ماساژ درمانی طبی، حمام گیاهی و همچنین فضایی طبیعی و زیبا بهره‌مند می‌شوند.
گردشگری طبیعت درمانی طرفداران بسیار زیادی دارد و می تواند رونق اقتصادی مناسبی برای منطقه‌ای خاص، ایجاد کند.
۳- گردشگری تندرستی یا Wellness Tourism:
این شاخه از گردشگری سلامت بیشتر با سلامت روح و روان در ارتباط است. در گردشگری تندرستی، افراد بیشتر به دنبال فضایی برای رسیدن به آرامش هستند، جایی که بتواند آن‌ها را از شلوغی شهر و دغدغه‌های مختلف دور کند.
گردشگری تندرستی می‌تواند به عنوان یک گزینه بسیار مناسب برای درمان بیماری‌های روحی و روانی مورد استفاده قرار بگیرد.
دلیل شکل‌گیری ای نوع گردشگری در جهان چیست؟
تنها چیزی که باعث شکل‌گیری گردشگری سلامت در جهان شده است، ارائه خدمات پزشکی و درمانی است. در واقع گردشگران با توجه به نیازهای خود برای دریافت خدمات درمانی، مقصد مورد نظر را مشخص می‌کنند.
با توجه به پیشرفت علم و تکنولوژی کشورهای بسیار زیادی هستند که در حوزه‌های مختلف پزشکی توانسته‌اند به رتبه‌های بسیار خوبی دست پیدا کنند، که همین اتفاق باعث افزایش گردشگران سلامت، در بسیاری از کشورهای جهان شده است. علاوه بر کیفیت خدمات پزشکی که می‌تواند باعث افزایش تقاضا برای این نوع گردشگری شود، هزینه‌های خدمات درمانی و پزشکی نیز از اهمیت بسیار زیادی برای گردشگران برخودار است.
گردشگری سلامت در ایران
گردشگری به عنوان سومین صنعت پُر درآمد در دنیا شناخته شده است و با اینکه ایران، جزء ۱۰ کشور اول جهان در حوزه جاذبه‌های گردشگری طبیعی است اما متاسفانه نتوانسته است تغییرات بسیار زیادی در اقتصاد ایران ایجاد کند اما خوشبختانه توانسته است در زمینه گردشگری سلامت موفق عمل کند. به عنوان مثال هر ساله گردشگران زیادی برای درمان در حوزه‌های زیر به ایران مراجعه می‌کنند:
- جراحی قلب، چشم و جراحی پلاستیک
- پیوندهای مختلف مانند پیوند کبد
- ناباروری
- بیماری‌های مرتبط با سرطان
استان‌های موفق در زمینه گردشگری سلامت
۱- استان فارس
شهر شیراز یکی از بزرگترین قطب‌های پزشکی است که در زمینه‌های مختلفی از جمله پیوند اعضا و به خصوص پیوند کبد تحقیقات و پیشرفت‌های بزرگی داشته است. همچنین پس از ساخت و راه‌اندازی بیمارستان تخصصی در زمینه پیوند اعضا، گردشگران بسیار زیادی به سمت شیراز جذب شده‌اند.
شیراز را می‌توان به عنوان یکی از شهرهای ایران و خاورمیانه معرفی کرد که توانسته در زمینه گردشگری سلامت بسیار موفق عمل کند.
۲- استان یزد
استان یزد با داشتن جاذبه‌های تاریخی برای جذب گردشگر و توریست، توانسته است در حوزه گردشگری سلامت نیز موفق عمل کند. مرکز ناباروری یزد، یکی از بزرگترین مراکز درمان ناباروری در خاورمیانه است که می‌توان آن را به عنوان یکی از قطب‌های گردشگری سلامت در دنیا معرفی کرد.
۳- استان مازندران
استان مازندران دارای آب‌وهوای خاص و ویژه‌ای است که می‌تواند جای بسیار مناسبی برای توریسم درمانی باشد. همچنین آب‌های معدنی و چشمه‌های آب گرم استان مازندران می‌تواند سالیانه تعداد زیادی گردشگر را به سمت خود جذب کند.