موزه مردم شناسی مشهد
در این بخش از وب سایت مجله گردشگری تاپ توریست درباره موزه مردم شناسی مشهد خواهیم گفت. برای آشنایی با این موزه و حمام از جاذبه های دیدنی مشهد در ادامه با ما همراه باشید.
موزه مردم شناسی مشهد، یا حمام مهدی قلی بیک (حمام شاه)، یکی از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی مهم شهر مشهد به شمار می‌رود. این بنای تاریخی که در گذشته به عنوان حمام مورد استفاده قرار می‌گرفت، امروزه به موزه‌ای برای نمایش فرهنگ و آداب و رسوم مردم خراسان تبدیل شده است.
این موزه که در خیابان اندرزگو، انتهای بازار بزرگ فرش، واقع شده است، فرصتی عالی برای آشنایی با تاریخ و فرهنگ مردم خراسان را فراهم می‌کند و بازدید از آن برای گردشگرانی که به مشهد سفر می‌کنند، توصیه می‌شود.
تاریخچه حمام مهدی قلی بیک
حمام مهدی قلی بیک تاریخچه‌ای طولانی و جالب دارد. این حمام در دوران صفویه (اگرچه تاریخ دقیق ساخت آن مشخص نیست) و در سال 1027 هجری قمری (حدود 400 سال پیش) به دستور مهدی قلی بیک میرآخور باشی (رئیس اسطبل شاهی) ساخته شد و در گذشته به نام “حمام شاه” شناخته می‌شد.
این حمام در سال 1300 خورشیدی، وقف آستان قدس رضوی شد تا عموم مردم بتوانند از آن استفاده کنند و پس از وقف، نام حمام به “حمام مهدی قلی بیک” تغییر یافت.
این حمام تا حدود 20-25 سال پیش مورد استفاده عموم مردم بودتا اینکه با فراگیر شدن لوله‌کشی آب و وجود حمام در خانه‌ها، به تدریج متروکه شد.
بنای این حمام در اردیبهشت 1356، با شماره 1374 در فهرست بناهای تاریخی کشور ثبت شد و در سال 1378، سازمان میراث فرهنگی و آستان قدس تصمیم به بازسازی این بنا گرفتند. پس از مرمت و بازسازی، بنای حمام به موزه مردم‌شناسی مشهد تبدیل شد.
معماری بنا
حمام مهدی قلی بیک نمونه‌ای برجسته از معماری دوره صفویه است که دارای ویژگی‌های معماری منحصر به فرد می‌باشد؛
ساختار کلی
- دارای بخش‌های مختلف شامل ورودی، هشتی، سربینه، گرمخانه، آتش‌خانه و چاله حوض
- اسکلت بنا از جنس آجر با استفاده از مصالحی چون ساروج، آهک، فلز، شیشه و کاشی
سقف و تزئینات
- سقف گنبدی با 13 لایه نقاشی شگفت‌انگیز
- کاشی‌کاری‌های رنگارنگ و زیبا در سقف و دیوارها
- نقوش متنوع از جمله داستان رستم و سهراب و تصاویر انسان‌های معمولی
- گچ‌بری و ساروج‌بری 28 لایه در سربینه
عناصر معماری
- نورگیرهایی به نام گلجام در سقف برای تأمین روشنایی
- قوس‌های 5 و 7 شاخ بزی برگرفته از سبک معماری اصفهان
- چهار صفه در سربینه، یکی مخصوص شاه‌نشین و سه تای دیگر رختکن
- چهار ستون در گرمخانه با سقف گنبدی شکل
سیستم گرمایش
- سیستم گرمایش از کف، نشان‌دهنده دانش پیشرفته معماران ایرانی
- آتش‌خانه برای تأمین گرمای حمام با سیستم خروج دود
ویژگی های خاص
- چاله حوض با ابعاد بزرگ‌تر نسبت به حمام‌های مشابه
- اتاقی مجزا برای افراد با بیماری‌های مسری در کنار گرمخانه
این ویژگی‌های معماری، حمام مهدی قلی بیک را به یکی از نمونه‌های برجسته معماری ایرانی در دوره صفویه تبدیل کرده است.
چه اشیایی در موزه مردم شناسی مشهد به نمایش درآمده‌اند ؟
در موزه مردم شناسی، اشیای قدیمی مربوط به فرهنگ و زندگی مردم خراسان نمایش داده می شود و همچنین صحنه‌هایی از زندگی روزمره مردم در گذشته بازسازی شده است.
موزه مردم شناسی مشهد مجموعه متنوعی از اشیاء تاریخی و فرهنگی از جمله وسایل استحمام، لوازم آرایش، متعلقات حمام، وسایل روشنایی، ظروف نوشیدنی، پوشاک و منسوجات، عکس های تاریخی و تابلوهای نقاشی را به نمایش گذاشته است.
این اشیاء در بخش‌های مختلف موزه از جمله سربینه (رختکن)، گرمخانه و چال حوض به نمایش گذاشته شده‌اند و نمایانگر فرهنگ و سبک زندگی مردم خراسان در گذشته هستند.
جاذبه های دیدنی نزدیک موزه
در نزدیکی موزه مردم شناسی مشهد چندین جاذبه تاریخی و فرهنگی مهم وجود دارد؛
- مجموعه موزه‌های آستان قدس: واقع در حرم مطهر رضوی، صحن کوثر. حدود 15 دقیقه با خودرو یا 13 دقیقه پیاده از موزه مردم شناسی فاصله دارد.
- مسجد شاه (مقبره امیر غیاث الدین ملکشاه): در خیابان خسروی نو، ابتدای بازار سرشور. تنها یک دقیقه از موزه فاصله دارد.
- آرامگاه پیر پالاندوز: در خیابان نواب صفوی، ضلع شرقی حرم امام رضا (ع). حدود 13 دقیقه با خودرو یا 14 دقیقه پیاده از موزه فاصله دارد.
- بازار رضا: در ضلع شرقی خیابان امام رضا (ع)، بین فلکه آب و 17 شهریور. حدود 14 دقیقه با خودرو یا 10 دقیقه پیاده از موزه فاصله دارد.
- خانه تاریخی توکلی: در خیابان نواب صفوی، نواب صفوی 7. حدود 7 دقیقه با خودرو یا 14 دقیقه پیاده از موزه فاصله دارد.
چطور به موزه مردم شناسی مشهد برویم ؟
این موزه در نزدیکی حرم امام رضا (ع)، نزدیک صحن جامع رضوی و مسجد شاه، واقع شده است و از طریق حرم مطهر یا خیابان خسروی نو (اندرزگو) قابل دسترسی می باشد.
- آدرس: مشهد، خیابان اندرزگو، اندرزگو 13، انتهای بازار بزرگ فرش
- ساعت بازدید: همه روزه 8 الی 12:30 – (جمعه و ایام تعطیل مختص بازدید گروهی با هماهنگی قبلی)
برای رفتن به موزه می‌توانید از مسیرهای زیر استفاده کنید؛
از طریق حرم مطهر امام رضا (ع)
- پس از زیارت حرم، از صحن جامع رضوی خارج شوید.
- به سمت خیابان اندرزگو (خسروی نو) بروید.
- در اندرزگو 13، موزه مردم شناسی مشهد واقع شده است.
وسایل نقلیه عمومی
- از ایستگاه مترو حرم مطهر یا ایستگاه اتوبوس حرم استفاده کنید.
- با اتوبوس یا تاکسی به خیابان اندرزگو بروید.
خودروی شخصی
- از طریق بلوار خسروی نو به سمت اندرزگو 13 بروید.
- پارکینگ در نزدیکی موزه وجود دارد.
