قلعه فلک الافلاک
در این بخش از وب سایت مجله گردشگری تاپ توریست درباره قلعه فلک الافلاک صحبت خواهیم کرد. برای آشنایی با این قلعه تاریخی بازمانده از دوه ساسانیان در ادامه با ما همراه باشید.
فلک‌الافلاک یا دژ شاپورخواست قلعه‌ای تاریخی در مرکز شهر خرم‌آباد در استان لرستان است. فلک‌الافلاک با نام قلعه دوازده برجی هم شناخته می‌شود. این بنا بر فراز تپهای مشرف به شهر خرم‌آباد و در نزدیکی رودخانه، در مرکز شهر قرار گرفته و چشم‌گیرترین اثر تاریخی و گردشگری در این شهر است. دژ شاپورخواست در دوران ساسانیان ساخته شد اما در دوران قاجار نام آن به قلعه فلک الافلاک تغییر یافت.
حریم تپهای که قلعه روی آن قرار دارد از شرق و جنوب شرقی به رودخانه‌ی خرم‌آباد (خرم‌رود)، از غرب به خیابان و محله‌ی دوازده برجی (خیابان امام خمینی) و از شمال به خیابان فلک‌الافلاک محدود می‌شود. در تمام طول سال، چشمه‌ی پرآبی به نام گلستان از زیر تپه جاری است که همراه با استخر و پارک اطراف قلعه، زیبایی خاصی به آن بخشیده است.
این قلعه به لحاظ موقعیت استراتژیکی خود در قرن چهارم هجری قمری به عنوان مقر حکومت آل حسنویه و گنجور در زمان آل بویه درآمد همچنین خزانه حکومتی خاندان بدر در قرن چهارم هجری و مقر حکومتی اتابکان لر کوچک و والیان لرستان در دوره صفویه تا قاجار و سرانجام پادگان نظامی و زندان سیاسی در دوران پهلوی اول و دوم از مهم‌ترین کاربردهای قلعه در گذشته محسوب می‌شود.
ویژگی های بنا
احداث بنا بر فراز صخره‌های سنگی و اشراف کامل آن بر دره تاریخی خرم‌آباد و نیز جاری شدن چشمه پر آب گلستان از دامنه شمالی تپه از ویژگی‌های اصلی بنا به‌شمار می‌آیند. از سوی دیگر نزدیکی بنا با غارهای پیش از تاریخ دره گرم خرم‌آباد و دیگر آثار دوران تاریخی مانند سنگ نبشته، مناره آجری، آسیاب گبری، پل شاپوری و گرداب سنگی بیانگر پیوستگی تاریخی قلعه با آثار یاد شده می‌باشد.
معماری فلک الافلاک
قلعه فلک الافلاک بنایی ساخته شده از سنگ آجر، خشت و ملات گچ و آهک است که بر روی تپه ای به ارتفاع 40 متر ساخته شده است. در کنار زیبایی و معماری جذاب قلعه، انتخاب محل ساخت نکته ای بسیار جالب محسوب می شود و برخی این قلعه را از نظر قرارگیری در بلندترین نقطه شهر، به کاخ الحمرای اسپانیا تشبیه می کنند.
وجود راه های فرار مخفی در ضلع جنوبی و فضاهای زیر زمینی در ضلع شمال و شرق از ویژگی های جالب توجه این بنا به شمار می رود. امروزه فلک الافلاک ۸ برج، 2 صحن و ۳۰۰ جان پناه دارد و گچبری، آجر کاری و کاشی کاری تزییناتی هستند که در قلعه به کار رفته اند.
نوع گنبدهای قلعه از نوع چهار بخش رگ چین هستند؛ از انواع گنبدهای حرفه ای ایرانی که در آن هنر آجرکاری به کار رفته است و هنرمندان با آجرهای یک رنگ، طرح دایره و بیضی ایجاد کرده اند. نکته جالب تعدیل وزن گنبدها در این بنا با استفاده از سازه هایی موسوم به طاق های آهنگ است که بیشتر در قسمت شرقی فلک الافلاک به چشم می خورند.
قسمت های مختلف قلعه فلک الافلاک
- برج های قلعه
- حیاط های قلعه
- چاه قلعه
- حمام قدیمی
- موزه قلعه فلک الافلاک
آدرس فلک الافلاک: استان لرستان، خرم آباد، خیابان امام خمینی (ره)، خیابان دوازده برجی
ساعت بازدید از فلک الافلاک: همه روزه از ساعت 08:00 تا 19:00
هزینه بازدید از فلک الافلاک: به ازای هر نفر 5000 تومان، اتباع خارجی 43.000 تومان
مقالات گردشگری بیشتر بخوانید: