کاخ چهلستون قزوین
در این مقاله از وب سایت گردشگری تاپ توریست شما را با کاخ چهلستون قزوین آشنا خواهیم کرد. در ادامه مطلب همراه ما باشید تا درباره این بنای زیبای صفوی بیشتر بدانید.
کاخ چهلستون قزوین (Chehel Sotun Palace) معروف به عمارت کلاه فرنگی بنایی است که در شهر قزوین واقع شده است. این بنا که تنها کوشک باقی‌مانده از مجموعه کاخ‌های سلطنتی روزگار شاه تهماسب است، در مرکز شهر قزوین و در میدان آزادی (سبزه میدان) قرار دارد و در دورهٔ صفویان و زمانی که قزوین پایتخت بود به کلاه فرنگی مشهور بود.
این عمارت یکی از زیباترین بناهای تاریخی شهر قزوین به شمار می‌آید که هر ساله گردشگران بسیاری را به سمت خودش جذب می‌کند. این بنای زیبا در واقع، گل سرسبد میدان آزادی قزوین است که البته اکثرا آنجا را با نام سبزه‌میدان می‌شناسند. جایی که بیشتر اماکن گردشگری و بسیار قدیمی نظیر گراند هتل، سرای سعدالسلطنه، بازار معروف قزوین و… در آن نزدیکی قرار دارند و با چند دقیقه پیاده‌روی می‌توان از آن‌ها بازدید کرد. این کاخ در سال ۱۳۳۷ ه.ش به عنوان گنجینهٔ اشیای تاریخی و باستانی مورد استفاده قرار گرفت و هم‌اکنون به موزه خوشنویسی قزوین تبدیل شده است.
قزوین در زمان حکومت صفویان پایتخت ایران بوده و به همین دلیل دارای اماکن و موزه‌های تاریخی بسیاری است. قزوین از نظر تعداد اثر تاریخی رتبه نخست در ایران و سوم در جهان را دارد. یکی از نمونه‌های شاخص بناهای تاریخی استان قزوین کاخ صفوی چهلستون است.
پیشینه
شاه تهماسب صفوی در سال ۹۵۱ هجری قمری به دلیل تهدیدات ترکان عثمانی تصمیم به انتقال پایتخت از تبریز به قزوین گرفت و در همین سال بود که اراضی موسوم به زنگی‌آباد را از میرزا شرف جهان یکی از بزرگان و معتمدان شهر برای احداث بنای شاهی خریداری کرد.
شاه تهماسب به معماران برگزیدهٔ کشور دستور داد تا باغی به شکل مربع در آن بسازند و در میان آن عمارت‌های عالی، تالار، ایوان‌ها و حوض‌های زیبا بنا کنند. شاه تهماسب صفوی بنای آن را از روی نقشهٔ یک معمار عثمانی با شیوهٔ شطرنجی خیلی کوچک ساخته‌است که دارای پنجره‌های چوبی بسیار ظریف و زیبا می‌باشد.
«عمارت کلاه فرنگی» به همراه سردر عالی قاپو تنها بناهای باقی‌مانده از باغ‌های دورهٔ صفویان در قزوین است. این بنا در دورهٔ قاجاریان توسط محمدباقر سعدالسلطنه فرماندار وقت قزوین بازسازی شد و چهلستون نام گرفت.
عمارت کلاه فرنگی در دل سرسبزی باغ
کاخ چهل ستون قزوین مجموعه‌ای از زیبایی‌های درونی و بیرونی جذابی است که بعضی تا به امروز بر رخ این کاخ خودنمایی می‌کنند و برخی دیگر دستخوش نامهربانی‌های تاریخ شده‌اند. بر سقف و دیوارهای طبقه‌ی اول عمارت، نقش و نگارهای چشم نوازی از پرنده‌هایی چون سینه سرخ و گنجشک، گل‌ها و رخ انسان دیده می‌شود. سبگ نگاره‌های صفوی در این مجموعه با رنگ‌های ملایم خودنمایی می‌کند، اما نقاشی‌های قجری با رنگ‌های تقریباً گرم و تند خود را از نقوش صفوی متمایز می‌کنند.
دور تا دور نمای بیرونی طبقه‌ی اول را ستون‌های آجری و قوس‌های نیم‌دایره‌ای مزین کرده که حاصل ذوق و قریحه‌ی معماران صفویه است و ایوان‌های طبقه‌ی دوم را ستون‌های چوبی زیبایی نما داده‌اند که یادگار قاجار است. از دیگر زیبایی‌های دلفریب این عمارت، تزیینات و کاشی‌کاری‌های ورودی‌ها، ارسی‌ها و پنجره‌های شیشه‌ی رنگی است که علاوه بر جلوه‌ای که به داخل کلاه فرنگی بخشیده، در نمای بیرونی عمارت هم طنازی می‌کند.
معماری بنا
همانطور که گفتیم این کاخ مجلل و باشکوه میان یک باغ بسیار زیبا واقع شده که توسط درختان قطور و سرسبز احاطه گشته است. کاخ چهلستون قزوین دارای ۲ طبقه مجزا و به شکل هشت‌ضلعی است. مساحت این بنا بالغ بر ۵۰۰ مترمربع بوده که ستون‌های طبقه پایین آجری و ستون‌های طبقه بالا و همچین نرده‌های ایوان آن از چوب ساخته شده است. علاوه بر نرده‌ها و ستون‌ها، چهارچوب‌های طبقه بالا نیز مشبک‌های بسیار زیبایی هستند که به نظر می‌رسد از چوب‌های بسیار مرغوب و زیبا ساخته شده‌اند.
نقشه بنا دارای طرحی با محورهای صلیبی و برون‌گرا و سقف طبقهٔ همکف پوشیده از مقرنس با طرح‌های بدیع و سقف طبقه فوقانی خنچه‌پوش است. شما با ورود به طبقه پایین شاهد نقاشی‌های دیواری بسیار جذاب و زیبایی خواهید شد که این سبک خاص مربوط به مکتب قزوین بوده و اگر به هنر و مکاتب ایرانی علاقه داشته باشید با کمی جست‌وجو می‌توانید پی به آثار زیبای مکتب قزوین ببرید.
اما چیزی که جذابیت این کاخ را دو چندان کرده، استفاده از شیشه‌های رنگی و بسیار جذاب در این کاخ بوده است که یکی از نماد‌های معماری ایرانی شناخته می‌شود. به نظر می‌رسد این شیشه‌های رنگی کاربرد‌های بسیار زیادی در معماری ایرانی داشته‌اند و تنها از لحاظ زیبایی‌شناختی مورد بررسی قرار نمی‌گیرند. برای مثال در برخی منابع آمده است که شیشه‌های رنگی و انعکاس نور آن‌ها در طول روز، حتی موجب دور کردن حشرات موذی نظیر پشه، مگس و… می‌شد، که البته منبع علمی و رسمی برای اثبات چنین موضوعی برای صحبت و سقم این قضیه را وجود ندارد.
اما گذشته از هر چیز، نقش موثری که این شیشه‌های رنگی در زیبایی بصری معماری ایرانی داشته‌اند غیر قابل انکار است. دست‌آخر می‌توان به پله‌های کوچک و تنگی که این ۲ طبقه را به هم وصل می‌کنند اشاره کرد که آن‌ها هم جذابیت خاص خودشان را دارند. شما در حال بالا رفتن از پله‌ها هم باید مراقب قدم‌هایی که به دقت برمی‌دارید باشید و از طرف دیگر نیز محو جذابیت فضای داخلی کاخ چهلستون قزوین خواهید شد.
این عمارت در طول عمر خود آسیب‌ها و مرمت‌های بسیاری را به چشم دیده است. این عمارت به همراه سر در عالی قاپو را می‌توان تنها سازه‌هایی در قزوین دانست که از زمان حکومت سلسه صفویه باقی مانده‌اند. اسم چهلستون برای این بنا توسط محمد باقر سعد السلطنه، فرماندار قزوین در زمان قاجاریه، بعد از بازسازی‌ای که صورت گرفت، انتخاب شد. در زمان پهلوی عمارت کلاه فرنگی به‌عنوان فرمانداری شناخته شد و دچار صدمات زیادی شد. از جمله این صدمات، نقاشی‌هایی بود که با گچ پوشیده شد. این عمارت در حال حاضر بعد از مرمت‌های فراوان، امروزه تبدیل به موزه‌ی خوشنویسی شده است.
چطور به عمارت چهلستون برویم؟
شما در هر نقطه از قزوین که باشید می‌توانید به راحتی به کاخ چهلستون بروید. اگر با ماشین شخصی سفر نکرده‌اید و قصد دارید با تاکسی به این کاخ بروید. می‌توانید ابتدا به میدان ولیعصر قزوین رفته و در آنجا سوار تاکسی‌های میدان آزادی یا همان سبزه‌میدان شوید. وقتی که در سبزه‌میدان پیاده شدید، یک پارک بسیار بزرگ را مشاهده خواهید کرد که دورتادور آن خیابان بوده و اگر سمت مرکز پارک بروید مشاهده خواهید کرد که کاخ چهلستون روبه‌روی این پارک قرار دارد.
اما اگر با ماشین شخصی خودتان باشید، می‌توانید با رسیدن به میدان آزادی این کاخ زیبا را به راحتی پیدا کنید. توصیه می‌کنیم حتما از نام سبزه‌میدان برای پرسیدن آدرستان استفاده کنید. چرا که اکثر اهالی شهر قزوین این میدان را بیشتر با نام سبزه‌میدان می‌شناسند.
آدرس: قزوین، میدان آزادی (سبزه میدان)، باغ صفوی، کاخ چهلستون
ساعت بازدید: همه روزه از ساعت 09:00 الی 18:00
قیمت بلیط: اتباع ایرانی 2000 تومان – گردشگران خارجی 8000 تومان
شماره تماس: 028 3323 4935
مقالات گردشگری بیشتر بخوانید:
- سوغات قزوین چیست ؟
- دریاچه اُوان الموت ، قزوین | Qazvin
- آشنایی با شهر اقبالیه در قزوین | Eqbaliyeh
- آشنایی با جاهای دیدنی تاکستان ، قزوین | Takestan
- مکان های دیدنی آبیک ، قزوین | Abyek
- معرفی شهر محمدیه ، قزوین