آرامگاه فردوسی
در این بخش از وب سایت مجله گردشگری تاپ توریست درباره آرامگاه فردوسی صحبت خواهیم کرد. برای آشنایی با این مکان دیدنی در مشهد در ادامه با ما همراه باشید.
مشهد کلان‌شهری در شمال شرقی ایران و مرکز استان خراسان رضوی است. مشهد دومین شهر پرجمعیت ایران و سالانه پذیرای بیش از ۲۷ میلیون زائر از داخل و دو میلیون زائر از خارج از کشور است. اقتصاد مشهد متکی به گردشگری مذهبی با تمرکز بر حرم امام رضا است. در کنار آن، وجود مراکز تجاری بزرگ و امکانات پزشکی قابل توجه، موجب رونق گردشگری تفریحی و گردشگری سلامت در این شهر نیز شده است. همچنین این شهر مکان های تفریحی، موزه ها و بوستان های زیادی دارد. یکی از جاذبه های شناخته شده این شهر آرامگاه فردوسی است.
آرامگاه فردوسی (Tomb of Ferdowsi) محل خاکسپاری حکیم ابوالقاسم فردوسی در توس و در ۲۵ کیلومتری شمال‌غربی شهر مشهد است. این بنا به دست هوشنگ سیحون بر پایه طرح پیشین کریم طاهرزاده بهزاد، با اندکی تغییر در اندازه و تزئینات، طراحی و بازسازی شد. معمار مجری ساختمان حسین لرزاده، و حسین حجارباشی زنجانی و تقی درودیان مباشر ساخت این بنا بودند. آرامگاه فردوسی در سال ۱۳۱۳ ه.ش گشوده شد. این بنا به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آرامگاه فردوسی بارها ساخته و ویران شده است. در گزارش‌هایی که در دو سدهٔ اخیر از سوی پژوهشگران ایرانی و خارجی انجام شده بود، بنایی محقر و پوشیده از گندمزار به چشم آمده است. سرانجام در آغاز سدهٔ چهارده خورشیدی و هم‌زمان با ملی‌گرایی نوین ایران، تلاش‌ها برای ساخت آرامگاهی شایسته فردوسی از سر گرفته شد.
تاریخچه آرامگاه فردوسی
حکیم ابوالقاسم فردوسی شیعه بود و چنان که از تاریخ مشهود است، پس از مرگش اجازه تدفین پیکر او در گورستان را ندادند. به همین دلیل نیز در باغ خانه خودش در شهر طوس به خاک سپرده شد. این محل بارها و بارها بنا به دلایل مختلفی مورد هجوم واقع و با خاک یکسان شد اما بالاخره شخصی به نام ارسلان حلذب که از سپهداران طوس در زمان فردوسی بود، در مقابل دروازه شرقی رزان شهر تابران طوس، اولین آرامگاه فردوسی را ساخت. تا حدود 100 سال پس از مرگ فردوسی نیز این بنا پابرجا بود اما در زمان حکمرانی گرگوز (یکی از امیران مغول) بنای آرامگاه ویران شد و از سنگ‌های آن برای ساخت قلعه استفاده شد.
در طی سال‌ها آرامگاه فردوسی دستخوش تغییرات زیادی شد و به مرور بنای آن تبدیل به تلّی از آجر و کاشی شد که در گندمزار پنهان شده بود. اما بالاخره در زمان ناصرالدین شاه قاجار، والی خراسان (عبدالوهاب آصف‌الدوله) مأمور شد تا آرامگاه فردوسی را یافته و بنایی در خور وی بسازد. در این مرحله تنها 2 اتاق بر آرامگاه ساختند که همچون بنایی محقر بود.
در 12 مرداد 1303 شمسی، عبدالحسین خان سردار معظم (تیمورتاش) از مجلس شورای ملی درخواست کرد تا بودجه‌ای برای ساخت آرامگاه فردوسی اختصاص داده شود. پس از فراز و نشیب‌های بسیار و تلاش برای به تصویب رساندن طرح و بودجه لازم برای بازسازی بنا، بالاخره در سال 1307 شمسی طرح و بودجه آرامگاه فردوسی به تصویب رسید.
ویژگی های مجموعه
مساحت کنونی مجموعه آرامگاه نزدیک به 6 هکتار و دربردارنده باغ آرامگاه، استخر و تندیسی از فردوسی اثر ابوالحسن صدیقی در جلوی آن، بنای یادبود، ساختمان‌های اداری، کتابخانه، موزه، آرامگاه مهدی اخوان ثالث و آرامگاه محمدرضا شجریان است.
بنای اصلی که با الهام از سازه‌های دوره هخامنشی ساخته شده در مرکز قرار گرفته و روبروی آن می‌توانید استخری بزرگ ببینید که انعکاس بنا در آن قابل روئیت است. معماری داخلی بنا نیز دربردارنده کاشی‌کاری‌ها، نقوش سنگی برجسته از داستان‌های شاهنامه و کتیبه‌هایی سنگی از سروده‌های فردوسی و دیگران است.
در مقابل استخر، مجسمه فردوسی ساخته دست ابوالحسن صدیقی قرار گرفته و در داخل استخر نیز 3 دسته فواره ده‌تایی طراحی شده است. فواره‌ها به شکل نیلوفر هستند و تعداد آن‌ها نمادی از 30 سال مشقت حکیم ابوالقاسم فردوسی برای نگارش بزرگترین اثر، یعنی شاهنامه است.
آثار تاریخی منطقه شامل سنگ‌نگاره‌ها و ظروف سفالی که متعلق به دوره پس از ظهور اسلام هستند، بیشتر آثار تاریخی موجود در موزه را تشکیل داده‌اند. بخش دیگر این آثار شامل سکه‌های طلا و نقره، تیر و کمان، شاهنامه فلورانس و شاهنامه 73 کیلوگرمی (اهدایی عبدالرحیم جعفری موسس انتشارات امیرکبیر)، ظروف لعابی سفالی و برخی آثار اهدائی به موزه هستند.
کتابخانه آرامگاه فردوسی اما شامل بیش از 9000 جلد کتاب است و ساختمان آن در سال 1347 شمسی ساخته شده است. کتابخانه دو طبقه است که طبقه اول آن مخصوص مخزن کتاب و طبقه دوم آن نیز سالن مطالعه است.
معماری بنا
معماری بیرونی بنای آرامگاه فردوسی
ساختار کلی بیرونی بنا چهارگوش یا مکعبی است و مساحت آن نیز 1043 متر مربع است. در هر سوی بنا می‌توانید پلکان‌هایی را ببینید که در بالای آن‌ها و در ارتفاع 18 متری، بنای آرامگاه فردوسی روی سکویی خودنمایی می‌کند. در محوطه می‌توانید مجسمه فردوسی را ببیند که توسط ابوالحسن صدیقی در ایتالیا ساخته شده و سپس به آرامگاه منتقل شده است.
جالب است بدانید که بنای اصلی از 7 مکعب کوچکتر ساخته شده که همگی به ترتیب روی هم قرار گرفته‌اند. در هر وجه بنا، سروده‌هایی از شاهنامه حکاکی شده که همه آن‌ها 12 بیتی هستند. در دو طرف کتیبه‌ها می‌توانید ستون‌هایی را ببینید که به سبک هخامنشی ساخته شده‌اند. از طرفی در هر کنج نیز یک ستون قرار گرفته و در نتیجه تعداد ستون‌های بنای اصلی به 12 می‌رسد.
معماری درونی بنای آرامگاه فردوسی
ورودی اصلی در قسمت غربی بنا قرار دارد و در زیرزمین می‌توانید مدفن حکیم ابولقاسم فردوسی را ببینید. ابعاد زیرزمین 30 متر در 30 متر است و گودی آن نیز حدود 5 متر است. روی دیوار پلکان‌ها 6 نقش برجسته وجود دارد که روی آن‌ها 6 روایت از شاهنامه نقش بسته است.
سنگ قبر از جنس مرمر بوده و ابعاد آن 90 سانتی‌متر در 1.54 متر است. دورتادور محل دفن، 20 ستون قرار گرفته که بلندی آن‌ها 4.60 متر است. در حال حاضر در بخش تالار آرامگاه تندیس‌هایی از داستان‌های شاهنامه قرار دارد که همگی ساخته دست فریدون صدیقی، فرزند ابولحسن صدیقی است.
امکانات مجموعه
علاوه بر بازدید از مقبره فردوسی می توانید از امکانات مجموعه نیز استفاده کنید. در این مجموعه کافه و رستورانی وجود دارد که برایتان لحظات خوشی را به ارمغان می آورد. برای خرید سوغاتی هم می توانید از فروشگاه های موجود در آرامگاه اقدام کنید.
جاذبه های اطراف
- گنبد هارونیه در فاصله 1.8 کیلومتری
- مقبره امام محمد غزالی در فاصله 1.8 کیلومتری
- شاندیز در فاصله 28 کیلومتری
- طرقبه در فاصله 37 کیلومتری
- پارک کوهسنگی در فاصله 32 کیلومتری
چطور به آرامگاه فردوسی برویم ؟
مجموعه فرهنگی باغ آرامگاه فردوسی در توس و در ۲۵ کیلومتری شمال‌غربی شهر مشهد، میان دو روستای طوس سفلی و اسلامیه در مسیری منشعب از بزرگراه مشهد– قوچان، نزدیک به شهر تاریخی تابران و بقعهٔ تاریخی هارونیه قرار دارد.
برای رفتن به این آرامگاه باید از شهر مشهد به سمت قوچان بروید و در محل سه راهی فردوسی به سمت راست بپیچید، چند کیلومتر جلوتر به بلوار بهارستان می رسید. در انتهای بلوار آرامگاه حکیم فردوسی واقع شده است. همچنین می توانید از طریق اتوبوس های خط ۲۰۲ در پایانه فردوسی مشهد به این آرامگاه بروید.
آدرس: استان خراسان رضوی، توس، انتهای بلوار بهارستان
ساعت کاری: 6 ماه اول سال از ساعت 09:00 الی 17:00 و در 6 ماه دوم سال از ساعت 09:00 الی 16:00
وبسایت: ferdowsitoos.razavichto.ir
شماره تماس: 05132663825
مقالات گردشگری بیشتر بخوانید:
- طرقبه ، بهشت زیبای مشهد | Torghabeh
- منطقه ییلاقی شاندیز مشهد | Mashhad
- دره اخلمد مشهد ، طبیعتی بکر و زیبا | Mashhad
- جاغرق مشهد ، روستایی زیبا و ییلاقی | Mashhad
- آشنایی با مجموعه توریستی و تفریحی چالیدره مشهد
- مجتمع فرهنگی تفریحی کوهسر مشهد | Mashhad
- پارک ملت مشهد ، محل بزرگترین چرخ و فلک خاورمیانه | Mashhad
- پارک وکیل آباد ، تفرجگاه محبوب شهر مشهد | Vakilabad Garden
- پارک کوهسنگی مشهد | Mashhad