گنبد هارونیه ، بنایی تاریخی و مهم در نزدیکی مشهد

گنبد هارونیه

در این بخش از وب سایت مجله گردشگری تاپ توریست درباره گنبد هارونیه خواهیم گفت. برای آشنایی با این بنای تاریخی از جاذبه های مشهد در ادامه با ما همراه باشید.

گنبد هارونیه، که به عنوان بقعه هارونیه نیز شناخته می‌شود، یکی از بناهای تاریخی و مهم واقع در ۲۵ کیلومتری شمال غربی مشهد است. این بنا به امام محمد غزالی نسبت داده می‌شود و به عنوان کهن‌ترین اثر باقی‌مانده از شهر باستانی توس شناخته می‌شود.

گنبد هارونیه یکی از مقاصد محبوب گردشگران در مشهد است. این بنا نه تنها از نظر تاریخی بلکه از نظر معماری نیز جذابیت خاصی دارد و به دلیل موقعیت مکانی‌اش در مسیر جاده ابریشم، اهمیت ویژه‌ای دارد. همچنین با توجه به تاریخچه غنی و معماری منحصر به فردش، گنبد هارونیه مورد توجه محققان و گردشگران قرار دارد و به عنوان یکی از نمادهای فرهنگی و تاریخی ایران شناخته می‌شود.

گنبد هارونیه چه زمانی ساخته شده است ؟

این بنای شاخص در قرن هفتم و هشتم هجری قمری ساخته شده است. با توجه به شواهد معماری، این بنا به دوره ایلخانی نسبت داده می‌شود، و بخش‌هایی نیز در دوره تیموری به آن اضافه شده است.

همچنین، شواهد نشان می‌دهند که این بنا پس از حمله مغول ساخته شده، زیرا اگر پیش از آن بود، احتمالاً توسط مغولان تخریب می‌شد.

تاریخچه و معماری

این بنا به قرن‌های هفتم و هشتم هجری قمری نسبت داده می‌شود، هرچند تاریخ دقیق ساخت آن هنوز مشخص نیست. برخی بر این باورند که این بنا در زمان هارون الرشید به عنوان زندان استفاده می‌شده، در حالی که شواهد تاریخی نشان می‌دهد که او هرگز فرصتی برای ساخت آن نداشته است.

این بنای شاخص و پراهمیت به سبک معماری آذری ساخته شده و دارای سازه‌ای مکعبی شکل با گنبدی دو پوسته است. ارتفاع گنبد بیش از ۲۰ متر و ابعاد آن به طور کلی ۲۲ متر است. این بنا کاملاً از آجر ساخته شده و در آن هیچ گونه کاشی‌کاری یا تزئینات رنگی وجود ندارد. این سادگی در طراحی، زیبایی و استحکام بنا را نشان می‌دهد.

فضای داخلی شامل یک ایوان بزرگ، چهار شاه نشین، سه اتاق فرعی و یک گنبدخانه است. طراحی داخلی به گونه‌ای است که نور طبیعی به خوبی در تمام بخش‌ها توزیع می‌شود.

فضای داخلی و کاربردها

داخل گنبد شامل ورودی ایوان، چهار گلدان، گنبد و سه اتاق فرعی است. همچنین، برخی بر این باورند که این مکان ممکن است محل عبادت زرتشتیان یا آتشکده‌ای قدیمی بوده باشد.

با وجود نظریات مختلف درباره کاربرد این بنا، هیچ یک از آنها به طور قطعی تایید نشده‌اند و گنبد هارونیه همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. برخی از این کاربردها شامل موارد زیر هستند؛

• زندان: یکی از گمانه‌زنی‌ها این است که هارون الرشید از این مکان به عنوان زندانی برای مجرمان استفاده می‌کرده است، هرچند معماری بنا شباهتی به زندان ندارد.

• آتشکده: برخی بر این باورند که این بنا قبل از ورود اسلام به ایران، آتشکده‌ای زرتشتی بوده است.

• محل شکنجه: در برخی منابع تاریخی، گنبد هارونیه به عنوان محلی برای شکنجه امام موسی کاظم و پیروانش ذکر شده است.

• مدرسه یا خانقاه: برخی دیگر معتقدند که این مکان ممکن است مدرسه‌ای برای تدریس یا خانقاهی برای صوفیان بوده باشد.

چطور به گنبد هارونیه در مشهد برویم ؟

این بنای تاریخی در استان خراسان رضوی و در نزدیکی آرامگاه فردوسی واقع شده است و یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های تاریخی منطقه محسوب می‌شود. برای دسترسی به آن، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید؛

• اتوبوس: از میدان فردوسی مشهد، اتوبوس‌های خط 202 به سمت آرامگاه فردوسی سوار شوید. در ایستگاه شاهنامه 63 پیاده شوید و گنبد هارونیه در مقابل شما خواهد بود.

• تاکسی: می‌توانید تا ابتدای بلوار شاهنامه با تاکسی بروید. پس از آن باید با ماشین‌های شخصی یا اتوبوس به سمت هارونیه ادامه دهید.

• ماشین شخصی: از مشهد به سمت جاده مشهد-قوچان حرکت کنید. پس از طی حدود 25 کیلومتر و رسیدن به سه راه فردوسی، به سمت بلوار شاهنامه بروید. این بنا نرسیده به آرامگاه فردوسی در سمت چپ شما قرار دارد.