میرزا کوچک خان که بود و آرامگاه او کجاست؟
در این بخش از وب سایت مجله گردشگری تاپ توریست به توضیحاتی درباره میرزا کوچک خان خواهیم پرداخت. برای شناخت بیشتر این آرامگاه در ادامه با ما باشید.
تاریخ ایران را که نگاه کنید با شخصیت‌های بسیار برجسته‌ای مواجه می‌شوید که هدفشان شکست بیگانگان و به دست آوردن آزادی برای کشور و هموطنان است. میرزا کوچک خان جنگلی از بزرگترین شخصیت‌های آزادیخواه ایران است که به پایه‌ریزی و رهبری نهضت جنگل پرداخت. امروزه بسیاری از گردشگران برای زیارت آرامگاه میرزا کوچک خان به رشت سفر می‌کنند. در مقاله امروز با ما همراه باشید تا با میرزا کوچک خان جنگلی و آرامگاه او بیشتر آشنا شوید.
میرزا کوچک خان کیست؟
میرزا یونس استاد سرایی معروف به میرزا کوچک خان جنگلی از مشروطه‌خواهان و مبارزان انقلابی است که با پایه‌ریزی نهضت جنگل خواستار برقراری عدالت و آزادی در کشور بود. میرزا کوچک خان به‌عنوان سردار جنگل نیز شناخته می‌شود و به دلیل وطن‌پرستی او در بین ایرانیان بسیار محبوب است. او در سال ۱۲۵۷ هجری شمسی به دنیا آمد و در محله استاد سرای شهر رشت زندگی می‌کرد. به گفته اطرافیان او ایشان فردی خوش‌برخورد، مودب و دین‌دار بود که تحصیلات دینی و حوزوی داشت.
پس از آن که ایران توسط بیگانگان به استعمار درآمد از ادامه تحصیل کنار کشید و به قیام مشروطه پیوست. بزرگترین هدف او از پایه‌ریزی نهضت جنگل برقراری عدالت و آسایش در کشور بود، میرزا کوچک خان به‌خاطر فعالیت‌هایش توسط روس‌ها تبعید شد و پس از مدتی دوباره به زادگاه خود برگشت. همچنین با تشکیل جنبش جنگل با یارانش در سال‌های ۱۲۹۳ تا ۱۳۰۰ به مبارزه با روس‌ها و انگلیسی‌ها پرداخت. میرزا کوچک خان باعث ایجاد امنیت و آسایش در اطراف رشت شد و مردم با خیال راحت رفت و آمد می‌کردند.
یکی از بزرگترین اقدامات میرزا کوچک خان جنگلی ایجاد مدارس بود که به تمام افراد از قشرهای مختلف کمک می‌کرد تا سطح دانش و اطلاعات خود را افزایش دهند. میرزا کوچک خان نقش بسیار موثری در تقویت روحیه ملی‌گرایی داشت و با شجاعت تمام به جوانان آموزش داد همواره با استبداد و استعمار مبارزه کنند. نهایت پس از ۴۳ سال زندگی در سال ۱۳۰۰ کشته شد و نهضت جنگل شکست خورد. هم اکنون در تاریخ ایران از میرزا کوچک خان به‌عنوان مدافع آزادی یاد می‌شود.
نهضت جنگل میرزا کوچک خان
با ورود بیگانگان به کشور و به استعمار درآمدن ایران در سال ۱۲۸۶ میرزا کوچک خان تحصیلات خود را رها کرد و به‌خاطر معضلاتی مانند بی‌عدالتی و استبداد که سراسر کشور را فرا گرفته بود و زندگی مردم را تحت تاثیر قرار می‌داد به آزادی‌خواهان گیلان پیوست. سپس برای کمک به ستارخان و سرکوبی محمدعلی شاه قاجار راهی تهران شد. فعالیت‌های میرزا کوچک خان در جهت آزادی کشور باعث شد به دست روس‌ها به تهران تبعید شود و در نهایت در سال ۱۲۹۳ از تبعید آزاد شد و به زادگاه خود یعنی رشت بازگشت. پس از آن کانون مجلس اتحاد در پی اوج‌گیری نهضت مشروط تهران در رشت ایجاد شد و میرزا به این کانون پیوست.
این کانون از یک گروه ۱۷ نفره تشکیل می‌شد که میرزا کوچک خان به‌عنوان موثرترین فرد به رهبری گروه انتخاب شد و قصد آنها از ایجاد نهضت جنگل اخراج نیروهای بیگانه از کشور بود. این نهضت دو دوره داشت که دوره اول همزمان با آغاز جنگ جهانی اول شکل گرفت، در آن زمان شمال کشور توسط روس‌ها اشغال شده بود. نهضت جنگل بخش وسیعی از استان گیلان را تحت‌نظر قرار داد و یکی از اقدامات آنها در اختیار گرفتن مواضع مهم راه رشت منجیل در سال ۱۲۹۷ خورشیدی بود. در همین سال نهضت جنگل به دلیل امضای قرارداد بین نمایندگان کانون و نمایندگان انگلیس منحل شد. پس از آن نخست‌وزیر وقت از میرزا درخواست کرد نیروهای مسلح خود را به دولت واگذار کند و میرزا از این موضوع سرباز زد.
همین موضوع باعث ایجاد درگیری‌هایی میان افراد نهضت جنگل با نیروهای دولتی شد و بین میرزا کوچک خان و نیروهای روس روابط حسنه به وجود آمد؛ اما روس‌ها پس از مدتی از حمایت خود دست کشیدند. در سال ۱۲۹۹ دولت انقلابی ایران شکل گرفت و میرزا به‌عنوان رئیس‌جمهور آن انتخاب شد. روس‌ها با ایجاد کودتا دولت انقلابی را از بین بردند و طرفداران میرزا را دستگیر کردند. در سال ۱۳۰۰ خورشیدی رشت توسط نیروهای دولتی رضاخان به طور کامل تصرف شد و رضاخان دستور داد تا میرزا کوچک خان و یارانش خود را تسلیم کنند. در نهایت میرزا با هوشنگ تنها یار وفادار خود در راه خلخال گرفتار برف و بوران شد و جان خود را از دست داد.
آشنایی با آرامگاه میرزا کوچک خان
جهت یادبود و سپاس از اقدامات میرزا کوچک خان جنگلی به ایجاد آرامگاهی در جنوب شهر رشت برای ایشان پرداخته شد. در سال ۱۳۰۰ پیکر میرزا را به رشت انتقال دادند و طرح مقبره را برای مزار او پیشنهاد دادند. با گذشت ۱۱ سال مقبره ساده و در عین حال چشم‌نواز برای این فرد آزادیخواه و وطن‌پرست ساخته شد.
آرامگاه میرزا در محله سلیمان داراب قرار دارد و در حال حاضر یکی از پرطرفدارترین جاذبه‌های گردشگری استان گیلان شناخته می‌شود، این آرامگاه در سال ۱۳۸۲ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت. در قبرستان سلیمان داراب علاوه بر آرامگاه میرزا کوچک خان جنگلی افراد دیگری شامل شیون فومنی از شاعران بلندآوازه گیلان، ابراهیم فخرایی، میرزا حسین‌خان کسمایی، جهانگیر سرتیپ‌پور، نصرت رحمانی و دکتر محمود بهزاد دفن شده‌اند.
بهترین زمان بازدید از آرامگاه میرزا کوچک خان
طبیعت زیبا و همیشه سرسبز رشت باعث می‌شود گردشگران فارغ از زمان در تمام ایام سال خود را به این شهر پرجاذبه برسانند. امکان بازدید از آرامگاه میرزا به‌صورت شبانه‌روز وجود دارد و به‌صورت کاملاً رایگان است؛ بنابراین هر زمان که شرایط برای سفر به رشت مهیا شد حتماً خود را به استان گیلان برسانید و به بازدید از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی آن بپردازید. ناگفته نماند ۱۱ آذر سالگرد فوت میرزا کوچک خان جنگلی است و مراسم بزرگداشتی برای او در این مکان برگزار می‌شود. در این زمان افراد زیادی از سراسر کشور خود را به آرامگاه میرزا می‌رسانند.
معماری آرامگاه میرزا کوچک خان
آرامگاه میرزا کوچک خان برخلاف بسیاری از آرامگاه‌های دیگر پر زرق و برق نیست؛ اما در عین سادگی بسیار چشم‌نواز است. اولین چیزی که با ورود به قبرستان سلیمان داراب توجه شما را جلب می‌کند آرامگاه آجری میرزا است که در طراحی مقبره آن از معماری ایرانی و اسلامی الهام گرفته شده است. این آرامگاه با مصالح آجر، چوب، سفال و کاشی ساخته شده است و به خانه‌های استان گیلان شباهت دارد. همچنین مقبره میرزا ۸ ضلعی است و ۸ ستون دارد، این بنا به طور کلی دارای ۴۰ مترمربع مساحت است و ۹ متر ارتفاع دارد.
در سقف آرامگاه از چوب استفاده شده که به معماری خانه‌های گیلانی بسیار شباهت دارد و یکی از زیباترین شاهکارهای معماری به شمار می‌رود. در اطراف آرامگاه میرزا سنگ قبرهای متعددی وجود دارند که به یاران باوفای او تعلق دارند. جالب است بدانید به دلیل جنبش جنگل و سپاس از رشادت‌های میرزا کوچک خان درختان زیبایی در محوطه قبرستان کاشته شده‌اند. آرامگاه سردار در سال ۱۳۶۰ در لیست آثار باستانی گیلان قرار گرفت و اکنون از آن حفاظت می‌شود.
جاهای دیدنی اطراف آرامگاه میرزا کوچک خان
در ادامه به برخی از جاهای دیدنی اطراف آرامگاه اشاره کوتاهی خواهیم کرد:
خانه میرزا کوچک خان
توصیه می‌شود پس از زیارت آرامگاه میرزا به بازدید خانه او نیز بروید. خانه میرزا در ۳ کیلومتری قبرستان سلیمان داراب قرار دارد و با وسایل حمل‌ونقل عمومی می‌توانید به آن دسترسی پیدا کنید. این خانه شبیه به موزه است و در آن به نگهداری از نامه‌ها، عکس‌ها، ابزارآلات جنگی و لباس‌های سردار پرداخته می‌شود. این مکان در نوع خود بسیار زیبا و دلنشین است و از خانه دو طبقه چوبی با اتاق‌های تودرتو ساخته شده است. با بازدید از این خانه می‌توانید بیشتر با میرزا کوچک خان و شخصیت او آشنا شوید.
میدان شهرداری رشت
یکی دیگر از نزدیک‌ترین جاذبه‌ها به آرامگاه سردار میدان شهرداری است که تنها ۴ کیلومتر با آرامگاه فاصله دارد. میدان شهرداری نماد رشت است و در اطراف آن جاذبه‌های فراوانی وجود دارد، با قدم زدن در این میدان تاریخی می‌توانید از تماشای ساختمان‌های زیبا و منحصربه‌فرد لذت ببرید.
بازار سنتی رشت
در نزدیکی میدان شهرداری و ۴ کیلومتری آرامگاه میرزا یکی از پر رفت و آمدترین جاذبه‌های رشت یعنی بازار سنتی قرار دارد. در این بازار رنگارنگ بسیار هیجان‌زده می‌شوید و می‌توانید انواع سوغات رشت به‌ویژه ترشی‌های خوشمزه و متنوع را تهیه کنید.
مسیر دسترسی به آرامگاه میرزا کوچک خان
آرامگاه میرزا کوچک خان در استان گیلان، جنوب رشت، خیابان شیون فومنی و قبرستان سلیمان داراب واقع شده است. برای بازدید از این آرامگاه با استفاده از وسایل نقلیه شخصی یا عمومی خود را به استان گیلان برسانید. سپس برای رفتن به جنوب رشت باید خود را به یخ‌سازی رشت برسانید و از آنجا به سمت میدان رازی حرکت کنید. در میدان وارد خیابان شیون فومنی شوید، پس از آن با رسیدن به ۱۶ متری سمیه قبرستان سلیمان داراب را مشاهده می‌کنید. آدرس آرامگاه بسیار سرراست است و با کمک گرفتن از گوگل مپ در کمترین زمان به آرامگاه خواهید رسید.
سخن پایانی
در مقاله امروز به معرفی میرزا کوچک خان جنگلی از برجسته‌ترین شخصیت‌های وطن‌پرست کشور پرداختیم. به تمام ایرانیان پیشنهاد می‌شود حتماً در سفر به رشت بازدید از آرامگاه این سردار بزرگ را در برنامه خود قرار دهند. علاوه بر آرامگاه میرزا کوچک خان از جاذبه‌های بسیار زیبا و طبیعت بکر استان گیلان بهره‌مند خواهید شد.