ایران از جمله کشورهایی است که از تنوع اقلیمی متفاوتی برخوردار است. این تنوع اقلیمی روی معماری هر ناحیه تاثیر زیادی داشته به طوری که خانه های روستایی در مناطق کوهستانی با مناطق جنگلی و بخش های جنوبی کشور کاملا متفاوت هستند. روستاهای پلکانی به دلیل ساختار متفاوتی که دارند در میان گردشگران محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند مانند ماسوله و هجیج و پالنگان و… .
در این مطلب کوتاه سعی می‌کنیم تعدادی از معروفترین روستاهای پلکانی را به شما معرفی کنیم.
روستای پلکانی
قبل از شروع بیایید ببینیم ساختار پلکانی به چه جور ساختاری گفته می‌شود. در گذشته که ابزارهای پیشرفته برای ساخت‌و‌ساز و هموارکردن کوه‌ها وجود نداشت، مردم خانه‌های خود را هماهنگ با طبیعت اطراف می‌ساختند. برای مثال در مناطق کوهستانی که پوشیده از کو‌های بلند و دامنه‌های شیب‌دار بود، خانه‌ها بر روی شیب دامنه کوه ساخته می‌شدند به طوری سقف خانه پایینی، حیات خانه بالا دست محسوب می‌شد.
این سبک خانه‌سازی در مناطق شمالی و غربی کشور بر روی دامنه‌های البرز و زاگرس و حتی منطقه شمال خراسان در دامنه کوه‌های بینالود رواج دارد. بنابراین بیشترین تعداد روستای پلکانی در ایران در این مناطق قرار دارند.
روستاهای پلکانی در ایران
تعدادی از روستاهای پلکانی ایران به نسبت بقیه شناخته شده‌تر هستند، در ادامه به معرفی تعدادی از آن‌ها خواهیم پرداخت.
روستای پلکانی ماسوله
معروفترین روستای پلکانی ایران، همین روستای ماسوله است. این روستا در 60 کیلومتری رشت در بخش سردار جنگل فومن واقع شده. با ورود به این روستا اولین چیزی که توجه شما را جلب می کند، گلدان‌های شمدانی با گل‌های سرخ و صورتی روی تراس و نمای خانه‌هاست. روستا در دل طبیعت زیبای شمال و در دامنه کوه ساخته شده. آب‌و‌هوای عالی، مردم خونگرم، باران و مه که گهگاه کل روستا را فرا می‌گیرد. جالب اینجاست که وقتی در یک کوچه یا گذر قدم می‌زنی، آن گذر یا کوچه ممکن است سقف خانه یکی از اهالی باشد. اگر از کسی که قبلا ماسوله رفته بپرسید “شمال کجا بریم” یکی از جواب‌های احتمالی ماسوله است.
البته اگر اهل سفرهای نسبتا سخت با پیاده‌روی‌های طولانی نیستید بهتر است دور روستاهای پلکانی را خط بکشید. با چنین شرایطی رزرو ویلا رامسر با تمام امکانات گزینه منطقی‌تری است.
روستای پلکانی هجیج
روستای هجیج کرمانشاه یکی از زیباترین روستاهای پلکانی ایران در استان کرمانشاه است. از دیدنی‌های این روستا می‌توان به چشمه بل، رود سیروان، کوهستان‌های اطراف، منظره درختان بلوط، چله خانه و خانقاه هجیج، حوض پیر هجیج، مسجد جامع هجیج، بقعه امامزاده سید عبیدالله نام برد.
در سفر به این روستا می توانید از دستبافته های روستا مانند لباس های پشمی، دستمال، جاجیم، گلیم، شال گیوه خریداری کنید. اگر گذرتان به هجیج خورد حتما نان “کلانه” را امتحان کنید.
روستاهای پلکانی کردستان
فوق‌العاده‌ترین روستاهای مناطق کوهستانی در استان کردستان قرار دارند. روستاهایی مانند اورامان، پالنگان، بلبر، سلین، نوره، دولاب و ژیوار یکی زیباتر از دیگری میزبان گردشگرانی هستند که از استان‌های مختلف به این روستاها سفر می‌کنند. طبیعت فوق‌العاده این روستاها بخصوص در فصل بهار و تابستان بهترین شرایط را برای سفر فراهم می‌کند. اگر راهی از این روستاها به خصوص اورامان که در مرز بین ایران و عراق قرار گرفته شدید سعی کنید شب را در یکی از اقامتگاه‌های روستا بمانید.
این کار نه تنها باعث می‌شود از حضور در جمع اهالی خونگرم روستا لذت ببرید و از نزدیک با فرهنگ فوق‌العاده غنی منطقه آشنا شوید بلکه به اقتصاد روستایی آن هم کمک خواهید کرد. پیشنهاد می‌کنیم حتما محصولات روستایی از جمله میوه‌های خشک و عسل و … هم خریداری کنید چون کیفیت بسیار بالایی دارند و قیمت آن ها هم نسبت به تهران و بقیه شهرها مناسب‌تر است.
در این مطلب کوتاه سعی کردیم شما را با چند نمونه از معروفترین و زیباترین روستاهای پلکانی ایران آشنا کنیم. امیدواریم توانسته باشیم شما را با معماری‌های روستایی پلکانی ایران آشنا کرده باشیم. فراموش نکنید در سفر به روستاهای ایران، مطابق با عرف رایج آن رفتار کنید تا به احساسات و اعتقادات ساکنان آن‌ها لطمه‌ای وارد نکنید.