سوغات اردبیل
در این بخش از وب سایت مجله گردشگری تاپ توریست شما را با سوغات اردبیل آشنا خواهیم کرد. در ادامه همراه ما باشید.
اردبیل یکی از کلان‌شهرهای ایران و مرکز استان اردبیل در شمال غربی این کشور است. اردبیل از شهرهای باستانی و تاریخی ایران است. این شهر در نزدیکی مرز جمهوری آذربایجان قرار گرفته و از سردترین شهرهای ایران محسوب می‌گردد.
این شهر زیبا دارای سوغاتی های متنوع و فراوانی است که باعث می شود هیچکس نتواند دست خالی از این شهر بیرون برود، سوغاتی های با تنوع بسیار از خوردنی های خوشمزه تا صنایع دستی که در ادامه شما را با بهترین سوغات اردبیل آشنا خواهیم کرد.
عسل سبلان
استان اردبیل و منطقه سبلان بدون شک یکی از مهم‌ترین مناطق در تولید و توزیع عسل در سراسر کشور است. عسل اردبیل به دلیل وجود دشت‌های پونه، گشنیز، گون، آویشن و اقاقیا بسیار خوش‌طعم و باکیفیت است.
عسل اردبیل با طعم‌های مختلفی در دسترس است؛ ازجمله آن‌ها می‌توانیم به عسل گون و آویشن، عسل چهل گیاه، عسل گشنیز اشاره کنیم. هر یک از این عسل‌ها خاصیت دارویی خاصی دارند، به‌عنوان مثال عسل گشنیز اشتهاآور، مقوی و مفید برای بیماری‌های عفونی است.
حلوا
حلوا خوراکی ای خوشمزه و شیرین که در بیشتر شهرهای ایران به شیوه ای خاص و منحصربفرد درست می شود. اردبیل هم حلواهای محلی و خوشمزه ای مثل حلوای زنجبیل، حلوای سفید و قره حلوا دارد که با طعم خوشمزه خود طرفداران زیادی دارند.
یکی از محبوب ترین حلواهای اردبیل قره حلوا است، بیشتر از صد ساله که مردم اردبیل با جوانه گندم حلوای سیاه یا قره حلوا درست می کنند در این حلوا به غیر از جوانه گندم از کنجد، گردو، شیره انگور و کره هم به کار می رود. استفاده از شیره گندم باعث رنگ سیاه این حلوا می شود و طعم خوشمزه ای را به این خوراکی می دهد.
حلوای زنجبیل
این حلوا همانطور که از نامش پیداست مقدار قابل توجهی زنجبیل دارد و در شهرهای بسیاری از استان آذربایجان شرقی و اردبیل طبخ می شود. از دیگر مواد تشکیل دهنده ی حلوای زنجبیلی می توان به پودر قند، گردو، هل و آرد اشاره کرد.
یکی از مهم ترین مراحل تهیه این حلوا الک کردن آن پیش از قالب گیری است تا گلوله گلوله نشود. این حلوا برخلاف تصور عمومی، بافتی خمیری شکل دارد و بسیار ترد و شکننده است.
حلوای سیاه یا قره حلوا
در زبان ترکی رنگ سیاه را “قره” می گویند و پخت این نوع از حلوا بیش از یک قرن است که میان مردم اردبیل رواج دارد. برای طبخ قره حلوا از آرد جوانه ی گندم استفاده می شود و هنگام پخت علاوه بر کره، گردو و کنجد نیز بر آن می افزایند.
علت رنگ تیره ی این حلوا شیره ی انگوریست که در انتها به آن اضافه می کنند. این حلوا افزون بر طعم لذیذش خواص درمانی بسیاری از جمله کمک به هضم غذا و التیام درد کمر دارد.
حلوای سفید یا آغ حلوا
بسیاری این حلوا را متعلق به شهر خلخال، از توابع استان اردبیل می دانند. آغ یعنی سفید و آغ حلوا بیشتر در مناسبت های مذهبی از جمله عید فطر و یا برای تبریک پیوند زناشویی زوج های جوان پخته می شود. خانواده ها در نزدیکی عید فطر حلوای سفید تهیه می کنند و به یکدیگر هدیه می دهند تا سبب تحکیم پیوندهای قوم و خویشی گردد.
آرد برنج اصلی ترین ماده ی تشکیل دهنده ی این حلواست. پس از آماده کردن ماده ی اولیه ی حلوا به آن زنجبیل، گلاب یا وانیل می افزایند و با استفاده از زعفران بر سطح حلوا طرح یا نوشته می اندازند.
سرشیر و کره
گویی این استان شگفت انگیز طعم لذیذ بسیاری از خوراکی هایش را مدیون طبیعت و موقعیت جغرافیایی اش است. دامنه های سبلان و تپه های بسیار اردبیل، سبب گشته اند تا دامپروری در این استان به رونق برسد و به تبع آن محصولاتی که از دام ها به دست می آیند، کیفیت مثال زدنی و منحصر به فردی داشته باشند.
کره و سرشیر اردبیل عمدتا هنگام صبح در کنار عسل قرار می گیرند تا صبحانه ای کامل بسازند؛ اما باید در مصرف آن ها احتیاط نمود. سرشیر یکی از مشتقات لبنیات با حدود ۶۰ درصد چربی است و در کنار مواد مغذی بسیاری که دارد، به هیچ وجه به افرادی که چربی خون یا مشکلات عروقی دارند پیشنهاد نمی شود.
باقلوا
یکی از شیرینی‌های خوشمزه ایرانی باقلوا است که در هر شهر بر اساس ذائقه مردم آن شهر تهیه می‌شود. باقلوای اردبیل روش تهیه خاص خود را دارد و در تهیه آن از شیر، تخم‌مرغ، گردو و پودر پسته استفاده می‌شود. برای تهیه باقلوای خوشمزه کافی است که به شیرینی فروشی‌های اردبیل سر بزنید.
شیرینی قرابیه
قرابیه از شیرینی های پرطرفدار است که با سفیده تخم مرغ، بادام و شکر آماده و در آخر هم کمی بادام و خلال پسته روی آن ریخته می شود. این شیرینی بافت ترد و طعم و مزه ی خوشایندی دارد و حتی در بین مردم ترکیه هم محبوبیت زیادی دارد.
شکلات رسته
شکلات رسته یکی از خوشمزه‌ترین شکلات‌های محلی اردبیل است که از کاکائو در تهیه آن استفاده می‌شود. از مواد اولیه این شکلات می‌توانیم به شیر، شکر، کره، خامه، سرشیر و مغز گردو اشاره کنیم.
فطیر
در بیشتر شهرهای ایران فطیرهای سنتی و خوشمزه ای پخته می شود که عطر و بوی خوشایندی دارند. فطیر اردبیل با پودر خمیر ترش، شکر، آب، گرد و دارچین درست می شود و فوق العاده خوشمزه است. پیشنهاد می کنیم در سفر به اردبیل این نان سنتی را از دست ندهید مخصوصا این که خوردن این فطیر با کره و عسل خیلی می چسبد.
قطاب عسلی خلخال یا بالاتماز
شاید نام قطاب در ابتدا ذهن همه ی ما را به سمت شهر یزد هدایت کند؛ اما باید بدانیم که در استان اردبیل نیز نوعی قطاب خاص و بی نظیر به نام قطاب عسلی طبخ می شود که ریشه در هنر دست مادران شهر خلخال دارد.
جهت پخت این سوغات خوشمزه، ابتدا با ماست و تخم مرغ و آرد، خمیر قطاب را آماده کرده و سپس داخلش را با عسل، شکر، مغز گردو، پودر دارچین و میخک پر می کنند. برای داشتن عطر و بوی بهتر هم از گلاب و هل کمک می گیرند تا این خوراکی کوچک و لذیذ طرفداران بیشتری پیدا کند.
نان برنجی خلخال یا قند چوریی
نان برنجی خلخال یکی از مشهورترین سوغات استان اردبیل است که امروزه به دلیل دشواری پیدا کردن پودر قند با کیفیت، کمتر کسی آن را در خانه تهیه می کند. به دلیل اینکه پودر قند از مهم ترین مواد تشکیل دهنده ی نان برنجی است، به آن قند چوریی نیز گفته می شود.
تهیه ی قند چوریی بیشتر در ایام عید نوروز میان ساکنین خلخال رواج دارد و به دلیل ماندگاری بالا (حدود ۶ ماه) به عنوان هدیه و شادباش میان خانواده های اردبیلی رد و بدل می گردد. معمولا پس از آن که نان برنجی آماده شد در قیمت میانی هر شیرینی کمی زعفران می مالند تا ظاهر و عطر آن با کیفیت تر شود.
متاسفانه در حال حاضر جوانان اردبیلی به پخت این جور خوراکی های سنتی علاقه نشان نمی دهند و خانواده ها عمدتا برای تهیه ی شیرینی سنتی به قنادی مراجعه می کنند. در استان اردبیل پخت شیرینی دیگری نیز با نام قچگورکی متداول است که دستور پخت و ظاهری مشابه به نان برنجی یا قند چوریی دارد.
صنایع‌دستی
گلیم
گلیم بافی از صنایع دستی اردبیل به شمار می رود هر چند که در شهرهای دیگر ایران هم وجود دارد به طوری که قدیمی ترین گلیم کشف شده به دوره اشکانیان برمی گردد.
بافت گلیم در شهرهای ایران متاثر از فرهنگ آن منطقه است و با تماشای رنگ بندی آن ها عوامل فرهنگی و محیطی بیشتر از همه به چشم می آیند. در میان عشایر اردبیل، گلیم ها به عنوان خورجین، جل اسب و … به کار می روند.
جاجیم
جاجیم‌بافی از دیگر صنعت‌های دستی اردبیل است که به دست عشایر این استان بافته می‌شود. معمولاً از طرح‌های لوزی و رنگ‌های زیادی در تهیه جاجیم استفاده می‌شود.
در گذشته برای پیچیدن رختخواب و به‌اصطلاح «جا» از این دستبافته استفاده می‌کردند، به آن «جای جمع» می‌گفته‌اند که به‌مرور زمان و برای راحتی تلفظ به آن جاجیم گفته‌اند.
پلاس
پلاس یک جور گلیم پشمی یک رو است که معمولا به عنوان زیر انداز استفاده می شود و از سوغاتی های اردبیل به شمار می رود. در واقع، پلاس نوعی بافته است که شباهت زیادی به گلیم دارد و به عنوان زیرانداز، سجاده و خورجین به کار می رود. این بافت رواج زیادی در شهرهای ایران دارد و زنان عشایر هم از آن بسیار استفاده می کنند.
ظروف مسی
بسیاری از اردبیلی ها مسگری می کنند برای همین این صنایع دستی در اردبیل بسیار پر رونق است. می توانید در این شهر ظرف های مسی خوب و باکیفیتی بخرید تا در آن ها غذاهای خوشمزه درست کنید.
لباس های محلی
دوختن لباس‌های محلی، از صنایع دستی معروف استان و سوغات اردبیل است که اهالی این شهر با دستان ظریف و هنرمند خود به دوختن لباس‌های محلی در طرح ها و رنگ‌های زیبا و متنوع می‌پردازند. لباس‌های محلی عشایر نمونه‌ای از این لباس‌ها است.
سازهای سنتی اردبیل
ساخت و تولید سازهای سنتی از جمله معروف ترین صنایع دستی اردبیل محسوب می شود. این آلات سنتی برای موسیقی های سنتی بسیار مفید و ضروری است. هنرمندان اردبیلی نیز با دقت و ظرافت کافی این سازها را می سازند.
تنبک، سنتور، سه تار، کمانچه ، ساز آذری و… انواع سازهایی است که با استفاده از چوب درخت های گردو، فلفل، شمشاد و توت ساخته می شود و بعد سیم هایی را روی آن تعبیه می کنند که با ضربه زدن به آن ها صدایی دل نشین ایجاد می شود.
در استان اردبیل شهرهاس خلخال، اردبیل، مشکین شهر در ساخت این سازها مهارت دارند. خرید این سازهای سنتی برای افراد علاقه مند به موسیقی می تواند بهترین سوغات اردبیل باشد.
بافتنی های سنتی اردبیل
مردم مهمان نواز اردبیل در رودوزی، عروسک بافی، چاقو سازی، نقاشی روی چرم، قلم زنی و… نیز مهارت دارند. از هنرهای مشهور زنان اردبیلی می توان به بافتنی های سنتی اشاره کرد که با خلاقیت تمام بافته می شوند.
از جمله این بافتنی های بی نظیر می توان به کلاه، شال گردن، جوراب و… اشاره کرد که نشان از ذوق و هنر زنان این منطقه دارد. شما در سفر خود به اردبیل می توانید از این بافتنی ها به عنوان سوغات اردبیل برای عزیزانتان خریداری کنید.
