تاریخچه

دره شهر در دوره ساسانی یکی از پایتخت‌های ایران بوده واز دوره مس سنگی سابقه سکونت و شهری داشته‌است. این منطقه به لحاظ زمین‌شناسی یکی از بزرگترین ژئوپارک‌های دنیا محسوب می‌شود و همچنین بزرگترین شهر تاریخی غرب کشور در این منطقه واقع شده‌است. دره شهر دومین شهر بزرگ استان بعد از شهر ایلام (به لحاظ گستره شهری) می‌باشد.به دلیل تعدد و فراوانی قلعه‌های تاریخی در محدوده شهرستان، این شهر به شهر قلعه‌های ایران نیز شهرت دارد.

دره‌شهر در زمان‌های مختلف تاریخی به علل متعدد بارها ویران و آباد گشته، از جمله عوامل مؤثر در ویرانی آن می‌توان لشکر کشی سپاهیان آشور و اعراب را نام برد. دره شهر محل شهر باستانی ماداکتو پایتخت عیلامیان بوده‌است.به نظر می‌رسد که این شهر اولین شهر عیلامی بوده‌است که در حمله آشور بانی پال ویران شده و در زمان حکومت هخامنشیان یا اهمیت گذشته را نداشته یا همچنان در ویرانی به سر می‌برده‌است، ولی در زماناشکانیان دوره تجدید حیات آن بوده و در عهد ساسانیان نیز مجدداً آباد گردیده و رونق یافته‌است.

دره شهر یکی از قدیمی‌ترین مناطق مسکونی در ایران می‌باشد که در گذشته با نام سیمره شناخته می‌شد و تا زمان حکومت پهلوی تحت سلطه اتابکان لر بوده‌است و بعد از تصویب ایجاد استان ایلام از لرستان جدا و جزئی استان ایلام گردید. در ویرانه‌های به جای مانده از این شهر در زمان ساسانیان، آثار شهرسازی که در آن دوره معمول بوده به چشم می‌خورد.

سکه‌های یافت شده در خرابه‌های دره شهر به خسرو سوم و جانشینان او متعلق است. شهر کنونی دره شهر در دامنه کبیرکوه و در امتداد ضلع شمالی شهر باستانی آن دوره خود (دوره ساسانی) و در ساحل جنوبی رودخانه سیمره قرار دارد، و از استعداد کشاورزی، منابع آب غنی، مراتع سبز و جنگل‌های انبوهی برخوردار است.

جشنواره، فستیوال و رسوم محلی

فستیوال و جشنواره ملی سورناوا طی چند سال گذشته پس از ثبت ملی در شهرستان دره‌شهر به همت استاد گران‌قدر منوچهر تتری برپا می‌شود. در این جشنواره که از نوع خود کم‌نظیر است به‌صورت موضوعی و رشته‌ای به بررسی موشکافانه در موضوع موسیقی و با محوریت ساز سورنا که حلقه وصل اکثر قومیت‌های ایرانی است پرداخته می‌شود و سورنا نوازان سراسر کشور در این جشنواره شرکت می‌کنند.

پیشه مردم

در مجموع پیشه و شغل مردم دره شهر ایلام از دیرباز تاکنون کشاورزی، باغداری و دامداری بوده است. کشاورزی هم چنان بین این مردم رونق داشته و در خاک حاصلخیر اینجا محصولاتی همانند ‌گندم، جو، بنشن، ذرت، گیاهان علوفه ای، برنج، کنجد، تره بار، گردو،‌انار، انگور، سیب و انجیر و محصولات صیفی کاشته می شود. از مهم ترین محصولات جالیزی دره شهر، خیار است. شهرستان دره شهر ایلام دارای دو بخش مرکزی به همین نام و بخش بدره است.

زبان مردم بدره کردی و زبان مردم دره شهر لری و کردی است. قرارگیری دره شهر در کنار کبیرکوه و خرابه های شهر باستانی ئاداکتو ساسانی و رود خروشان سیمره باعث شده تا این شهر از اهمیت بسیاری در میان تاریخ دانان و باستان شناسان امروزی برخوردار باشد. به طوری که به آن لقب اولین شهر تاریخی دوره ساسانی داده اند.

چرا به این شهر، دره شهر می گویند؟

بعضی از افراد معتقدند که نام دره شهر ایلام از رود سیمره گرفته شده است. چرا که این رود تا قبل از ورود عیلامی ها به آن، گاماسب نام داشته و هنگام ورود به ایلامی ها، سیمره نامیده می شود. گفته می شود که چون دره شهر در کنار رود سیمره در دره ای از دره های کبیر کوه قرارگرفته، نام دره شهر را برای آن برگزیده اند. شهر تاریخی و باستانی دره شهر ایلام در ادوار مختلف بارها ویران و دوباره آباد گشته که از جمله عوامل ویرانی آن تاخت و تاز آشوریان و اعراب بوده است.

شهر تاریخی ماداکتو (سیمره)

این شهر با قدمتی بیش از ۱۴۰۰ ساله متعلق به دوران ساسانیان بوده و دارای برج‌های نگهبانی، خیابان، سیستم آبکشی و دفع فاضلاب بوده است که بنا به قولی در اثر یک زلزله مهیب تخریب و از بین رفته و البته بقایای این شهر هنوز پابرجا بوده و مورد حفاظت سازمان میراث فرهنگی قرار گرفته است.

شهر باستانی ماداکتو که هنوز بسیاری از بنا‌ها و خانه‌های گنبدی شکل آن باقی است از چند سال پیش تاکنون مورد کاوش یکی از گروه‌های باستان شناسی کشور قرار گرفته و آثار متعددی از دوران تمدن ساسانی و اسلامی در آن به دست آمده که گچ بری‌های متعدد از جمله این آثار می‌باشند.